“ਜੇ ਉਹੀ ਧੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸੱਸ ਸਹੁਰੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਸਮਝਣ, ਤਾਂ ...”
(29 ਮਾਰਚ 2019)
ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਬੁਢਾਪਾ ਆਪਣੀ ਹੀ ਔਲਾਦ ਹੱਥੋਂ ਰੁਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਦ ਤੋਂ ਬਦਤਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਤਾਂ ਚਲੋ ਮੰਨਿਆਂ ਆਰਥਿਕ ਮਜਬੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਭਲੇ ਰੱਜੇ-ਪੁੱਜੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਰੋਟੀ ਤੋਂ ਆਤੁਰ ਹੋਏ ਪਏ ਹਨ। ਮਹਿੰਗੇ ਭਾਅ ਖਰੀਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੀ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਸੇਵਾ ਹੁੰਦੀ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਅੱਖੀਂ ਵੇਖੀ ਹੈ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਫਸਲਾਂ-ਫਲ ਪੱਕੇ ਹੋਏ ਹੀ ਚੰਗੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ, ਸਿਰਫ ਆਦਮੀ ਹੀ ਪੱਕਿਆ ਬੁਰਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਬੰਦੇ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕਮਾਈਆਂ ਕਰ ਕੇ ਕਰੋੜਾਂ-ਅਰਬਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਬਣਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਪਿਛਲੀ ਉਮਰੇ ਰੋਟੀ ਦੀ ਬੁਰਕੀ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਹਤਾਜ਼ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਬੰਦੇ ਦੇ ਹੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਕੋਈ ਆਦਤ ਬੁਰੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਹੀ ਉਹ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਕੇ ਮੰਜੇ ’ਤੇ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਦੀ ਖਾਂਸੀ ਵੀ ਬੁਰੀ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਮਹਿਕਮੇ ਦੇ ਇੱਕ ਅਫਸਰ ਨੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਰੱਜ ਕੇ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ। ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਚੰਬੜ ਗਈ ਕਿ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੋ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਉਸਦੀ ਹੋਣਹਾਰ ਔਲਾਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਹੀ ਉਸਾਰੀ ਹੋਈ ਹਜ਼ਾਰ ਗਜ਼ ਦੀ ਕੋਠੀ ਵਿੱਚੋਂ ਚੁੱਕ ਕੇ ਮੋਟਰ ਵਾਲੇ ਕੋਠੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਆਈ, ਜਿੱਥੇ ਵਿਚਾਰਾ ਬੁਰੇ ਹਾਲੀਂ ਮਰਿਆ।
ਜੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਪੁੱਤਰ ਹੋਣ ਤਾਂ ਬੁੱਢੇ ਵਾਰੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਵਰਗੇ ਹਾਲਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭਰਾ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਪਿਉ ਨੂੰ ਦੂਸਰਾ। ਦੋਵੇਂ ਵਿਚਾਰੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਵੀ ਤਰਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ ਉਮਰ ਆਦਮੀ ਤੀਵੀਂ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਦੁੱਖ ਸੁਖ ਫਰੋਲਣ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਕਾਰਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਣ ਦਾ ਹੱਕ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤੇ ਪੁੱਤਰ ਘਟੀਆ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕੁਝ ਨੂੰਹਾਂ। ਜੇ ਸਕਾ ਪੁੱਤ ਨਹੀਂ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਤਾਂ ਬੇਗਾਨੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ? ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਸੂਈ ਵੀ ਚੁੱਭੇ ਤਾਂ ਪੇਕਿਆਂ ਨੂੰ ਭੱਜ ਤੁਰਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਸੱਸ ਸਹੁਰੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਲਈ ਵੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ। ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੇ ਪੁਤਰਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਾਪੇ ਧੀਆਂ ਕੋਲ ਰਹਿਣ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਬਿਰਧ ਘਰ ਖਾਲੀ ਹੋ ਜਾਣ। ਪਰ ਜੇ ਉਹੀ ਧੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸੱਸ ਸਹੁਰੇ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਂ ਬਾਪ ਸਮਝਣ, ਤਾਂ ਵੀ ਬਿਰਧ ਘਰ ਖਾਲੀ ਹੋ ਜਾਣ। ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਾ ਕਰਨੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੀ ਉਮਰੇ ਬਿਰਧ ਘਰ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਆਉਣਾ, ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜਵਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਘਰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੰਭਾਲਦੇ। ਪਰ ਸਾਡਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਹੋਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮਾਪੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਬੁਢਾਪੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਫਰਜ਼ ਹੈ।
ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬਹੁਤੇ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਨੌਕਰੀ ਪੇਸ਼ਾ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਸੰਭਾਲਣ ਦਾ ਟਾਈਮ ਨਹੀਂ, ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਿੱਥੋਂ ਸੰਭਾਲਣੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਨੌਕਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ, ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰੀ ਹਨ। ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਬੰਦਾ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਰਧ ਘਰ ਸੁੱਟ ਕੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਉਹ ਬਿਰਧ ਘਰ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਾਨ ਦੇਵੇ, ਉੱਥੇ ਪੱਖੇ, ਕੂਲਰ ਅਤੇ ਏ.ਸੀ. ਫਿੱਟ ਕਰਵਾਏ। ਕਿਉਂਕਿ ਸਮਾਂ ਆਉਣ ’ਤੇ ਉਸਦੀ ਔਲਾਦ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਹੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ। ਆਖਰ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀ ਹੀ ਰੀਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਜ਼ਹਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਭਤੀਜੇ ਕਤਲ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਤਖਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਕੋਲ ਖੁਦ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਆਦਿ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦਾ ਉਲਾਹਮਾ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਫਰਮਾ ਬਰਦਾਰ ਪੁੱਤਰ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਉਹੀ ਕੁਝ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਕੁਝ ਤਖਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਦਬੋ ਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਭਗਤ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਪਿੰਗਲਵਾੜੇ ਦੀ ਜ਼ਿਆਰਤ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਮਾਪੇ ਸੰਭਾਲਣੇ ਔਖੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਬੇਗਾਨੇ ਮਾਪੇ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ। ਉੱਥੇ ਸੈਂਕੜੇ ਅਜਿਹੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਦੀ ਹੋਸ਼ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਲ ਮੂਤਰ ਬਿਨਾਂ ਮੱਥੇ ਵੱਟ ਪਾਇਆਂ ਸਾਫ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਅਸੀਂ ਬੇਗਾਨੇ ਸੰਭਾਲਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ, ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਤਾਂ ਸੰਭਾਲੀਏ। ਸਵਾਰਥੀ ਨਾਸ਼ੁਕਰੇ ਲੀਡਰਾਂ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਟੰਡੇ ਸਾਧਾਂ ਦੇ ਗੋਡੇ ਘੁੱਟਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਵੱਧ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਡੰਗਰਾਂ ਵਾਲੇ ਕੋਠੇ ਵਿੱਚ ਮਲ ਮੂਤਰ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੇ ਮਰਨ ’ਤੇ ਸੰਘ ਪਾੜ ਕੇ ਰੋਣ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭੋਗ ’ਤੇ ਲੱਡੂ ਜਲੇਬੀਆਂ ਦੇ ਲੰਗਰ ਲਾਉਣ ਦਾ ਪਾਖੰਡ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਦੀ ਜਿਉਂਦੇ ਜੀਅ ਰੱਜ ਕੇ ਟਹਿਲ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
*****
(ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)
(1533)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.om)
