ਹਾਲਾਤ ਬਦਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ --- ਨਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜ਼ੀਰਾ

NarinderSZira7 “ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸੁਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ...”
(17 ਦਸੰਬਰ 2020)

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਅਖਾੜਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਇਸ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਘੋਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਉਹ ਜਿੱਤ ਦਾ ਮਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਦੇ ਹਾਰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦਰ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੱਕ ਘੋਲ ਹੈ। ਜਿਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਘੋਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਨਕੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਮਾਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਮਨੁੱਖ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤ ਸਮੇਂ ਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੰਘਰਸ਼ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮਹਾਨ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਵੈ ਮਾਣ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਜਿਊਂਦੇ ਹੋਏ, ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਘਬਰਾਏ ਅਗਾਂਹ ਵਧਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਉਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਦਰਜ ਕਰਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਵਾਸਤੇ ਅਜਿਹਾ ਸੁਖਾਵਾਂ ਮਾਹੌਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਤਰੱਕੀ ਦੀਆਂ ਸਿਖਰਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹੇ। ਤਰੱਕੀ ਪਸੰਦ ਲੋਕ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਰੇਨਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਣਨਗੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਤਰੱਕੀ ਦੀਆਂ ਲੀਹਾਂ ਵੱਲ ਵਧੇਗਾ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣਾ ਫਰਜ਼ ਪਛਾਣਦੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਭਲੇ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਊਰਜਾ ਹੈ। ਸੂਰਜ ਦੇ ਚਾਨਣ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੈ। ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਡਿੱਗਦੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੈ। ਤੀਰ ਕਮਾਨ ਦੀ ਖਿੱਚੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਡੋਰੀ ਵਿੱਚ ਊਰਜਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਸੀਮ ਊਰਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਦੇ ਬਲਬੂਤੇ ਮਨੁੱਖ ਅਸੰਭਵ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਵਧਦਾ ਘਟਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵੱਧ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਫਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਅਤੇ ਕੰਮ, ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਉੱਚਾ ਰਹੇਗਾ। ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਥਕਾਵਟ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਪੂਰੀ ਕਰ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪੱਧਰ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਹਲਕਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਊਰਜਾ ਚੱਕਰ ਪੂਰੀ ਗਤੀ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਫਰ ’ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਊਰਜਾ ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੰਗੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਊਰਜਾ ਹੀ ਵਿਸ਼ਵ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੰਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਨਾ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਕਾਇਮ ਰੱਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਜੋਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਕਹਾਵਤ ਹੈ, ਕੰਮ ਹੀ ਪੂਜਾ ਹੈ। ਕੰਮ ਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਅਸਲੀ ਪਹਿਚਾਣ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਬਾਰੇ ਬੋਲੇ। ਜਦੋਂ ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਬੋਲਦਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਉਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਬੋਲਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜਿੱਥੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਸਰੀਰ ਰਿਸ਼ਟ-ਪੁਸ਼ਟ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਕੀਤੇ ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲੀ ਪਛਾਣ ਵੀ ਉਮਰ ਭਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕੰਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸੁਖਮਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਮ ਅਤੇ ਉਦਾਸੀ ਦਾ ਸਰਵੋਤਮ ਇਲਾਜ ਕੰਮ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਮਹਾਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨਾਲ ਮਹਾਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਨੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚ ਸਕੀਏ। ਜਿੰਨਾ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਗਹਿਰਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਉੰਨਾ ਹੀ ਅਸੀਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠਦੇ ਜਾਵਾਂਗੇ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ’ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੱਚ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲਾ ਮਨੁੱਖ ਦਿਲ ਦਾ ਸਾਫ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੱਚ ’ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸੱਚ ਦਾ ਪੱਲਾ ਫੜਕੇ ਜਿਊਣ ਵਾਲੇ ਮਨੁੱਖ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬੇਝਿਜਕ ਹੋ ਕੇ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਭੈਅ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸੱਚ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹੱਕ ਸੱਚ ਦੇ ਮਾਰਗ ’ਤੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਚੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹੋ ਸੱਚੀ ਸੁੱਚੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾ ਹੈ। ਸੱਚਾ ਮਨੁੱਖ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਤਾਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕਦੇ ਹਾਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਸਮਾਂ ਆਪਣੀ ਚਾਲੇ ਚਲਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਤੋਰ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਕੀਮਤੀ ਹੈ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਹਰ ਪਲ ਦਾ ਆਪਣਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਦਿਹਾੜੀਦਾਰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹੀ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪੁੱਛੋ ਜੋ ਵਰਲਡ-ਟਰੇਡ-ਸੈਂਟਰ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਠੀਕ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਨਿੱਕਲਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਸੈਕੰਡ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਉਸ ਦੌੜਾਕ ਤੋਂ ਪੁੱਛੋ ਜੋ ਇਸੇ ਇੱਕ ਸੈਕੰਡ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਸੋਨੇ ਦਾ ਮੈਡਲ ਜਿੱਤਦੇ ਜਿੱਤਦੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਮੈਡਲ ’ਤੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੋਵੇ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਕੁਝ ਸੋਚ ਉੱਤੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹੀ ਸੋਚ ਅਪਣਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸੋਚ ਉੱਚੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸੋਚ ਉੱਚੀ ਹੋਣ ’ਤੇ ਰੁਤਬਾ ਆਪੇ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗੀ ਸੋਚ, ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰ, ਚੰਗੀ ਭਾਵਨਾ ਮਨ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖ ਮਹਾਨਤਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਿਮਰਤਾ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਚ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਅਤੇ ਦਿਸ਼ਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਚ ਹੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਉਚਾਈ ਜਾਂ ਨਿਵਾਣ ਵੱਲ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੋਚ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ’ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਸਾਕਾਰਤਮਕ ਸੋਚ ਅਪਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਤਬੀਅਤ ਵੀ ਅਮੀਰੀ ਗਰੀਬੀ ਦੇ ਜਾਮੇ ਹੰਢਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰਨਾ, ਸਨਮਾਨ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ, ਲਫ਼ਜੀ ਵਾਰ ਕਰਨਾ, ਨੀਵਾਂ ਦਿਖਾਉ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ, ਅਗਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਅ ਖੋਹ ਲੈਣਾ ਸਭ ਗਰੀਬ ਤਬੀਅਤ ਦੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਹਨ। ਅੰਦਰ ਦਾ ਰੱਜਿਆ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵੇਖਕੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਲੋਕ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਵੇਖਕੇ ਰਾਜ਼ੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੁਖ ਸਾਧਨ ਇੰਨੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ ਜਿੰਨੇ ਚੰਗੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਅਮੀਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਮੁਨਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਵਰਗੇ ਲੇਖਕ, ਸਤਿਆਜੀਤ ਰੇਅ ਵਰਗੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਹਿਮ ਫਲਸਫਾ ਦੇ ਗਏ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸੋਚ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਪਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਕੇ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਰਚ ਗਏ ਕਿ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਗੱਡਿਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਸੋਚ ਇੱਕ ਹੱਦ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਕੱਦ ਕੱਢ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਆਪ ਹੀ ਇਨਸਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਜ਼ਮੀਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਘਟੀਆ ਹਰਕਤ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ।

ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਸੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੇ ਪੈਰ ਛੂੰਹਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਹ ਅਸੀਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ‘ਖੁਸ਼ ਰਹੋ’ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਛੋਟੇ ਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਖੁਸ਼ ਰਹੋ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਪਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਉਦਾਸ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਸਫਲ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਹੋਵੇ, ਭਾਵੇਂ ਜਵਾਨ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਜ਼ੁਰਗ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਬਿਮਾਰ - ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਹੀ ਮੰਨਦਿਆਂ ਉਹ ਨਾਖੁਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਡਿਪਰੈਸ਼ਨ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚ ਉਲਝ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਇਕੱਲਾ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ। ਅਜਿਹੇ ਵੇਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਮਦਦ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਉਦਾਸੀ ਦੇ ਜਾਲ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਸਕੇ। ਇਸੇ ਉੱਚ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਦਾਸੀ ਦੀ ਸਿਖਰ ਅਵਸਥਾ ਵਿਅਕਤੀ ਅੰਦਰ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਖੁਸ਼ੀਆ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲੱਭ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਜ਼ਰੂਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਜਾਓਗੇ, ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੳਗੇ। ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਲਈ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲੀ ਗੱਲ, ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕਰੋ, ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੁਖੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ, ਜੇ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲਣਾ ਸੰਭਵ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਕਰੋਨਾ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਲਈ ਹਾਂ ਪੱਖੀ ਚਿੰਤਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਹਾਂ ਪੱਖੀ ਸੋਚ ਕਾਰਨ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਐਂਟੀਬਾਡੀਜ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਾਡੀ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਂ ਪੱਖੀ ਸੋਚ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਬਰ ਅਤੇ ਹੌਸਲੇ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਰੋਨਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਲੁਕੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਚੌਕਸੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਹਰ ਘਰ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਖਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਮਾਣ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਸੰਕਟ ਦੀ ਘੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਭਰਪੂਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹਾਂ ਪੱਖੀ ਸੋਚ ਅਪਣਾਉਣ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਨਣ ਲੱਭ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਅਤੇ ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਸ਼ਕਤੀ ’ਤੇ ਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਾਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਮਿਲਕੇ ਇੱਕ ਅਦੁੱਤੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਸੋਭਾ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਧਨ ਦੌਲਤ ਦਾ ਕਦੇ ਵੀ ਹੰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜਦੋਂ ਧਨ ਦੋਲਤ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਖੁਦ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਉਂਝ ਤਾਂ ਅਮੀਰ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਆਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨਾਲ ਨਾ ਸਿਰਫ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਵਤੀਰਾ ਕਰੇ, ਜਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਸਗੋਂ ਲੋੜ ਪੈਣ ’ਤੇ ਜਿੱਥੋਂ ਤਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਕਰੇ। ਪਰ ਅਕਸਰ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਵਤੀਰਾ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਦੂਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਅਰਥ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਬੇਧਿਆਨਾ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਧਨ ਦੌਲਤ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਛੱਡਕੇ ਦੋਸਤਾਂ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਵਤੀਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਲੋੜਵੰਦ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਅੱਗੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣਕੇ ਸਮਾਜ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਤਕ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰ ਸੁਖ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਵਿੱਚ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਉਦੋਂ ਤਕ ਅਸੀਂ ਦੁੱਖ ਨੂੰ ਸੁਖ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੀ ਕਲਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਕਦਾ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹਾਲਾਤ ਠੀਕ ਕਰਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਬਲਕਿ ਇਹ ਜਾਣ ਲੈਣ ’ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅੰਦਰੋਂ ਕੀ ਹੋ? ਜਦੋਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੰਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਚੋਭ ਅਤੇ ਪੀੜਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਕਟ ਦੀ ਘੜੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਧੀਰਜ ਤੇ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਨਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤਬਦੀਲੀ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਿਯਮ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਗੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇਈਏ ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਠਹਿਰ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ ਨੀਰਸ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਦਲਦੇ ਹਾਲਾਤ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਢਾਲਦੇ ਹੋਏ ਕਾਮਯਾਬੀ ਦੀ ਪੌੜੀ ਚੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।