




“ਬਜ਼ੁਰਗ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਵਸੀ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਛਲਕ ਪਏ ...”
(3 ਸਤੰਬਰ 2016)
“ਠੱਗੇ ਜਿਹੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਮਾਯੂਸ ਨਿਗਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖਦੇ ਰਹੇ ...”
(2 ਸਤੰਬਰ 2016)
“ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਹੁ-ਧਰਮੀ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਰੰਗੇ ਖਾਸੇ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ...”
(1 ਸਤੰਬਰ 2016)
“ਸਮੁੱਚੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਡਾ. ਬਲਦੇਵ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕਹਾਣੀ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ‘ਆਹਟ’ ਨਵੀਨਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ...”
(29 ਅਗਸਤ 2016)
“ਇਹੀ ਹਾਲ ਉਸ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਕਾਮਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਹੈ ...”
(28 ਅਗਸਤ 2016)
“ ... ਇਸ ਚੁਣੌਤੀ ਨੂੰ ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਹੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ ...”
(27 ਅਗਸਤ 2016)
“ਲਿਖਿਆ ਬੋਲਿਆ ਛਪਿਆ ਕਰ ਤੂੰ ਸੋਚ ਸਮਝ ਕੇ ਕਵੀਆ
ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਮੁੱਲ ਸੈਂਕੜੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਮੁੱਲ ਧੇਲੇ।”
(26 ਅਗਸਤ 2016)
“ਸੋਨਾ ਸੋਨਾ ਕਰਦੀ ਦੁਨੀਆਂ, ਸੋਨਾ ਬਣਨਾ ਔਖਾ,
ਵਿੱਚ ਕੁਠਾਲੀ ਕੋਲੇ ਦੇ ਸੰਗ ਸੜਨਾ ਕਿਹੜਾ ਸੌਖਾ।”
(23 ਅਗਸਤ 2016)
“ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਅਦਾਲਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਸਮੇਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸਨ ਕਿ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨਿਵਾਸੀ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਹਨ ਪਰ ...”
(22 ਅਗਸਤ 2016)
“ਉਦੋਂ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ ਅੱਜ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਸ਼ਾਤਿਰ ਅਤੇ ਘੱਟ ਹਿਸਾਬੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਕਿਰਦਾਰ ਅਤੇ ਮਰਿਆਦਾ ...”
(21 ਅਗਸਤ 2016)
“ਲੇਖਕ ਪੇਰੂਮਲ ਮੁਰੁਗਨ ਮਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਕੋਈ ਰੱਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ...”
(20 ਅਗਸਤ 2016)
“ਪੁੱਤ, ਅਸੀਂ ਉਸ ਲਈ ਇੱਧਰ ਰਿਸ਼ਤਾ ਲੱਭਦੇ ਫਿਰਦੇ ਸੀ ਪਰ ਚੰਦਰੀ ਮੌਤਾ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ...”
(19 ਅਗਸਤ 2016)
“ਚੁੱਪ ਰਹਿ! ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੁਣਦੇ ਸੁਣਦੇ, ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਬੰਦ ਰੱਖ ...”
(18 ਅਗਸਤ 2016)
“ਦਸਵੀਂ ਪਾਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰੀ ਕੀਤੀ ਫਿਰ ਘਾਲਣਾ ਘਾਲ ਕੇ ...”
(16 ਅਗਸਤ, 2016)
“ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁ-ਚਰਚਿਤ ਨਾਵਲ ‘ਮੜ੍ਹੀ ਦਾ ਦੀਵਾ’, ‘ਅੱਧ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ’ ਅਤੇ ...”
(16 ਅਗਸਤ 2016)
“ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਜਾਨ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ ਪਰ ਇੱਕ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਜਾਨ ਇੰਨੀ ਸਸਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ...”
(16 ਅਗਸਤ 2016)
“ਹੁਣ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੀ ਲੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੁਆਰਥੀ ਕਾਲੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਭਜਾਈਏ ...”
(15 ਅਗਸਤ 2016)
“ਪੁਰਾਣੇ ਕਈ ਲੋਕ ਤਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਬਾਰੇ ਸਹਿਵਨ ਆਖ ਦੇਂਦੇ ਹਨ ‘ਇਸ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸੀ ...”
(15 ਅਗਸਤ 2016)
“ਕਾਮਾਗਾਟਾ ਮਾਰੂ ਜਹਾਜ਼ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੋਵਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ...”
(14 ਅਗਸਤ 2016)
“ਚਲੋ, ਚੰਗਾ ਹੋਇਆ ... ਬੜਾ ਤੰਗ ਸੀ ਵਿਚਾਰਾ ...”
(13 ਅਗਸਤ 2016)
“ਜਾਗਣ ਉਪਰੰਤ ਇਹ ਪਾਠਕ ਬਹੁਤ ਜ਼ਜ਼ਬਾਤੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ...”
(ਅਗਸਤ 12, 2016)
“ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਟੱਨ ਸੋਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸੋਨਾ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ...”
(ਅਗਸਤ 11, 2016)
“ਉਹ ਆਥਣ ਡੂੰਘੀ ਹੋਈ ਤੋਂ ਵਾਧੂ ਗਊ-ਬਲਦ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਪੱਟੀ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਤੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਪੈਂਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਬਚਦੇ-ਬਚਾਉਂਦੇ ...”
(ਅਗਸਤ 10, 2016)
“ਇਸ ਵਧਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਵਿਚ ਜੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦਰਖਤ ਸੁੱਕ ਕੇ ...”
(ਅਗਸਤ 9, 2016)
“ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੇਤਾ ਭੂਤਕਾਲ ਦੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਬਕ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ? ਇਸ ਅਧੋਗਤੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਿਆ? ...”
(ਅਗਸਤ 8, 2016)
“ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਨੀ ਕੋਲ ਡੇਰੇ ਜਾ ਲਾਏ ...”
(ਅਗਸਤ 7, 2016)
“ਇਕ ਤਮੰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਪੰਜਾਬ ਵਸਦੇ ਭਰਾ ਵੀ ਸੁਖ-ਅਰਾਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ...”
(ਅਗਸਤ 4, 2016)
“ਰਾਨਾ ਅਯੂਬ ਦੀਆਂ ਜੋਖਮ ਭਰਪੂਰ ਮੁਲਾਕਾਤਾਂ ਦੇ ਉਤਾਰੇ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿਚ ....”
(ਅਗਸਤ 3, 2016)
“ਦਾਦੀ ਮੈਨੂੰ ਕੰਨੋਂ ਫੜੀ ਬਾਬੇ ਦੇ ਘਰ ਲੈ ਗਈ ਤੇ ਬਾਬੇ ਵੱਲ ਘੂਰਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ ...”
(ਅਗਸਤ 2, 2016)
“ਡਾਕਟਰ ਭਰਾਵਾ, ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਮੈਂ ਵੀ ਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸਾਂ, … ਇਹ ਭਾਈ ਵੀ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਸੀ ...”
(ਅਗਸਤ 1, 2016)
“ਅੱਗ ਦੂਜੇ ਦੇ ਘਰ ਲੱਗੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਬਸੰਤਰ ਲਗਦੀ ਹੈ, ਪਤਾ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ...”
(ਜੁਲਾਈ 31, 2016)
“ਇਹ ਨਾਵਲ ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ (1970-1980) ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤੇ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ...”
(ਜੁਲਾਈ 30, 2016)
“ਜ਼ਮਾਨਾ ਤਾਂ ਬਦਲਿਆ, ਪਰ ਨਹੀਂ ਬਦਲੀ ਤਾਂ ‘ਕਹਾਣੀ’ ਉਸ ਭੁੱਖੇ ਦਿਓ ਦੀ।”
(ਜੁਲਾਈ 26, 2016)
“ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ-ਕੈਨੇਡਾ ਤੱਕ ...”
(ਜੁਲਾਈ 25, 2016)
“ਮੀਤ ... ਹੁਣ ਭਾਈ ਤੂੰ ਨਾ ਆਇਆ ਕਰ ਐਥੇ ...”
(ਜੁਲਾਈ 24, 2016)
“ਹਨੇਰਾ ਮਨ ਦਾ, ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਘੱਟਾ ਧੋਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ। ਐ ਜਗਦੇ ਦੀਵਿਓ! ਛੁਪ ਕੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਰੋਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ।”
(ਜੁਲਾਈ 23, 2016)
“ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੱਦੇ ’ਤੇ 2003 ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਰੇਸ਼ਮਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਜੈਪੁਰ ਮੇਲੇ ਵਿਚ ਆਈ ਸੀ ਤਾਂ ...”
(ਜੁਲਾਈ 21, 2016)
“ਸਿਆਣਾ ਵੀ ਆਪਣਾ ਤੋਰੀ ਫੁਲਕਾ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਆਏ ਹਫਤੇ ਚੌਂਕੀਆਂ ਭਰਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ...”
(ਜੁਲਾਈ 19, 2016)
“ਜਵਾਕ ਪਟਾਕੇ ਚਲਾ ਕੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਰਹੇ ਸੀ ਪਰ ਮੈਂ ਛੇਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿਚ ਵੀ ਹੰਝੂਆਂ ਦੇ ਦੀਵੇ ਬਾਲੀ ਬੈਠਾ ਸੀ ...”
(ਜੁਲਾਈ 18, 2016)
Page 78 of 85
ਕਾਹਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ?
ਕਿਹੜੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ?
* * *
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਨਮਾਨ
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਮਾਣ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੋਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ‘ਅੰਤਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਮਾਰੋਹ’ ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ’ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ/ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਖੇਡ ਲੇਖਕ ਪ੍ਰਿੰ. ਸਰਵਣ ਸਿੰਘ ਤੇ ਢਾਹਾਂ ਸਾਹਿਤ ਅਵਾਰਡੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ‘ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਨਮਾਨ’ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਨਮਾਨ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ।
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹੋ, ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਨਿਹਾਰੋ,
ਕੁਝ ਸੋਚੋ, ਕੁਝ ਵਿਚਾਰੋ!
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਪੁਸਤਕ: ਜਦੋਂ ਤੁਰੇ ਸੀ
ਲੇਖਕ:
ਹਰਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧਰ
* * *
***
***
***
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
* * *
ਸੁਖਮਿੰਦਰ ਸੇਖੋਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪੁਸਤਕਾਂ
* * *
*****
*****
*****
***
*****
ਪ੍ਰੋ. ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਗੰਡਮ
***