DarshanSRiar7ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ...
(7 ਸਤੰਬਰ 2021)

 

ਜਾਤ-ਪਾਤ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਅਤੇ ਭੇਦਭਾਵ ਦਾ ਉਹ ਜੰਜਾਲ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵੰਡੀਆਂ ਭਰੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਤ੍ਰੇੜਾਂ ਪਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀਫੁੱਟ ਪਾ ਕੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਲੰਬਾ ਸਮਾਂ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਰੱਖਣਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹਵਾ ਰਾਸ ਆਇਆ ਸੀਜਗੀਰਦਾਰ ਅਤੇ ਜੈਲਦਾਰ ਵਰਗੇ ਖਿਤਾਬ ਬਖਸ਼ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਲੀਕਾਂ ਖਿੱਚ ਛੱਡੀਆਂ ਸਨਵਰਨਾ ਪੱਛਮੀ ਵਿਕਸਤ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਣ ਜਾਤਪਾਤ ਵਰਗੀਆਂ ਵੰਨਗੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਜਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਪਰਤਣ ਬਾਦ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਚਿੱਤ ਚੇਤਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਕੌਣ ਕੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈਸਮਾਜ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਜਲਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਸਰ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨਅਤੇ ਅਸੀਂ ਇੱਕੀਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਵੀ ਅਗੜੇ-ਪਛੜੇ ਤੇ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ਦੀ ਵਰਗ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਾਂਦੁਨੀਆਂ ਚੰਦ ਅਤੇ ਮੰਗਲ ਗ੍ਰਹਿ ਉੱਪਰ ਜਾ ਕੇ ਵਸਣ ਦੀਆਂ ਤਰਕੀਬਾਂ ਲਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਜਣ-ਗਣਨਾ ਜਾਤੀ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਾਂ

ਸਾਡੇ ਗੁਰੂਆਂ ਪੀਰਾਂ ਨੇ ਜਿਸ ਊਚਨੀਚ, ਛੂਤ-ਛਾਤ ਅਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਬੀਮਾਰੀ ਤੋਂ ਖਹਿੜਾ ਛਡਾਉਣ ਲਈ ਜੀਵਨ ਲਾ ਦਿੱਤਾ ਅਸੀਂ ਫਿਰ ਉਸੇ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਧਕੇਲਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂਇਹ ਕਿੱਧਰ ਦਾ ਵਡੱਪਣ ਹੈ? ਸੱਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਰਹਿਣ ਲਈ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋਛੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤਣਾ ਕਦੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਲਈ ਸਾਜ਼ਗਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾਮੰਨੂ ਸਿਮ੍ਰਤੀ ਨੇ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਚਾਰ ਵਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਫਿਰ ਕੰਮ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕਿੱਤਾ-ਵੰਡ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਤੇ ਪਿਤਾ ਪੁਰਖੀ ਕੰਮ-ਕਾਰ ਨੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਠੱਪਾ ਲਗਾ ਦਿੱਤਾਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਡਾਰਵਿਨ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਅਧਾਰ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾ ਅਧਾਰ ਮੰਨਦੀ ਹੈਧਾਰਮਿਕ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ 84 ਲੱਖ ਜੋਨੀਆਂ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਦੱਸਦੇ ਹਨਕੋਈ ਵੀ ਸਾਧਨ ਮਨੁੱਖੀ ਉਤਪਤੀ ਲਈ ਮੁੱਢ ਮੰਨ ਲਈਏ, ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤਾਂ ਕਿੱਧਰੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ? ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ-ਜੋ ਬਹ੍ਰਿਮੰਡੇ ਸੋਈ ਪਿੰਡੇਅਰਥਾਤ ਇਸ ਬਹ੍ਰਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਾਡੀ ਧਰਤੀ ਹੈ ਇਸ ਵਿੱਚ 70% ਪਾਣੀ ਹੈਕੇਵਲ 30% ਧਰਤੀ ਹੈ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਵੀ 70% ਪਾਣੀ ਹੀ ਹੈਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਜ਼ੀਰੋ ਹਨਕੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਤ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਦੀ? ਮਨੁੱਖੀ ਖੂਨ ਦਾ ਰੰਗ ਵੀ ਹਰੇਕ ਦਾ ਲਾਲ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈਵਿਗਿਆਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਰੁੱਪਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਜਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਵੰਡਿਆ?

ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ, ਵਰਗ ਜਾਂ ਊੁਚਨੀਚ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਸੌੜੀ ਸੋਚ, ਸਵਾਰਥ ਅਤੇ ਲਾਲਚ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈਮਨੁੱਖ ਨੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਅਰੰਭ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਕਬੀਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕੀਤਾਉਹ ਕਬੀਲੇ ਹੀ ਵਧ ਕੇ ਜਾਤ ਅਤੇ ਵਰਗਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਗਏਚਲਾਕ ਲੋਕ ਹਾਕਮ ਬਣ ਗਏਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ, ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਰਿਆਸਤਾਂ ਬਣਾ ਲਈਆਂਲੋਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਕੰਮ ਲੈਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀਆਂ ਪਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਕਿ ਉਹ ਊਚਨੀਚ ਦੇ ਭੇਦ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਡੱਕੋ ਡੋਲੇ ਖਾਂਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਇਕੱਠੇ ਨਾ ਹੋ ਸਕਣ? ਸਾਡੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਨੇ ਅਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸੰਗਠਿਤ ਹੋ ਕੇ ਲੜੀ ਤਾਂ ਹੀ ਸਫਲ ਹੋਏ ਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋ ਸਕੇਜੇ ਜਾਤਾਂ-ਪਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਲਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜ਼ਾਦ ਨਾ ਹੁੰਦੇ? ਹਿੰਦੂ, ਮੁਸਲਿਮ, ਸਿੱਖ, ਈਸਾਈ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਧਰਮ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨ ਸਭ ਇੱਕ ਹੀ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੇ ਹਨਇਹ ਵੀ ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ-ਏਕ ਪਿਤਾ ਏਕਸ ਕੇ ਹਮ ਬਾਰਿਕਫਿਰ ਭਾਈ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਗਈਆਂ? ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਹੋਰ ਅੱਗੇ ਵਧ ਕੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦੀ ਹੈ-ਮਾਨਸ ਕੀ ਜਾਤ ਸਭੈ ਏਕੈ ਪਹਿਚਾਨਬੋ

ਸਾਲ 2019 ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਨਾਲ ਦੋ ਚਾਰ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈਸਰਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਵਧ ਕੇ ਦਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ, ਕੱਪੜੇ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਹਨ ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਸਸਕਾਰ ਵਰਗੇ ਕਾਰਜ ਵੀ ਕਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨੇ ਨੇਪਰੇ ਚਾੜ੍ਹੇਕੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਜਾਤ ਪੁੱਛੀ? ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਰਵੀ ਸਿੰਘ ਖਾਲਸਾ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਕਿੱਧਰੇ ਵੀ ਯੁੱਧ, ਹੜ੍ਹ, ਭੁੱਖਮਰੀ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਵੇ ਖਾਲਸਾ ਏਡ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਕਾਰਕੁਨ ਝੱਟ ਉੱਥੇ ਮਦਦ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਰਮ ਧਰਮ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਕੋਈ ਜਾਤ-ਪਾਤਕੋਵਿਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਬਰੂਹਾਂ ’ਤੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਦੂਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਸੰਕਲਪ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨਜਾਤ-ਪਾਤ ਜਾਂ ਊਚ-ਨੀਚ ਦੇ ਝੰਜਟ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਫਸਦੇ

ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਲੋੜਾਂ ਕੀ ਹਨ? ਵਿੱਦਿਆ ਤੇ ਸਿਹਤ ਸਭ ਤੋਂ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਹੈਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਲੋਕਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਦੌਰ ਹੈਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਵੋਟਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਚੁਣਦੇ ਹਨਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਪਹਿਲ ਵੀ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਪਸਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਹਰ ਨਾਗਰਿਕ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤਕ ਸੁੱਧਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੁਲਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪੁਚਾਣਾ ਹੈ ਕਰੋਨਾ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਕਿਵੇਂ ਹਾਹਾਕਾਰ ਮਚੀ ਸੀਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਸਤਰ ਨਹੀਂ ਸਨ ਮਿਲਦੇਆਕਸੀਜਨ ਗੈਸ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਗਈਆਂਇਹ ਸਾਜ਼ੋ ਸਾਮਾਨ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਭਾਂਡੇ ਖੜਕਾ ਕੇ ਅਤੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾ ਕੇ ਬਚਾ ਕਰਨਾਸਾਡੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕਦੇ ਬਿਜਲੀ ਮੁਫਤ ਦੀ ਰਟ ਲਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਕਦੇ ਪਾਣੀ ਮੁਫਤ ਦੀਕਦੇ ਆਟਾ ਮੁਫਤ ਤੇ ਕਦੇ ਦਾਲ ਮੁਫਤਕਦੇ ਸ਼ਗਨ ਸਕੀਮ ਲੈ ਆਂਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਸਾਈਕਲ ਤੇ ਮੋਬਾਇਲਕਦੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਮੁਫਤ ਸਫਰ ਅਤੇ ਕਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਮੁਆਫੀ ਦੇ ਲਾਲਚਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਵੋਟਾਂ ਬਟੋਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈਇੱਕ ਗੱਲ ਤਾਂ ਚਿੱਟੇ ਦਿਨ ਵਾਂਗ ਸਾਫ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁਝ ਮੁਫਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਰੇਟ ਅਸਮਾਨੇ ਜਾ ਚੜ੍ਹੇ ਹਨਸਰਕਾਰਾਂ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ 80 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਸਸਤਾ ਰਾਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸਦਾ ਖਰਚਾ ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਵੱਧ ਕੀਮਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈਇਹ ਕਾਹਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੋਈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖੂਨ ਨਿਚੋੜ ਕੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ

ਸਹੂਲਤ ਤਾਂ ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਪਲੱਸ ਬਜਟ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਹਈਆ ਕਰਵਾਈ ਜਾਵੇਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਆਪ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮਾਣਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨਪਰ ਸਾਡੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਤਾਂ ਆਪ ਐਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਲੋਕ ਜਿਵੇਂ ਮਰਜ਼ੀ ਤਰਲੇ ਲੈਂਦੇ ਰਹਿਣਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸਾਡੇ ਇੱਥੇ ਤਾਂ ਸਰਕਾਰ ਨਾ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋਈ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰਾਹਤ ਦੇਣ ਬਾਰੇਮਜਬੂਰੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਤਬਕਾ ਪੜਾ੍ਹਈ ਨੂੰ ਅਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈਸਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤਾਂ ਮਹਿਫੂਜ਼ ਹਨ ਪਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਵੀ ਠੇਕੇ ਤੇ ਮਾਮੂਲੀ ਤਨਖਾਹਾਂ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਵੀ 2004 ਤੋਂ ਹੀ ਖੋਹ ਲਈ ਗਈ ਹੈਹੁਣ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪਛੜੇ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਮੰਡਲ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਾਲਾ 27% ਰਾਖਵਾਂਕਰਣ ਨੀਟ ਆਦਿ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਤੇ ਵੀ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਜਦੋਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਮੌਕੇ ਪੈਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨੇ ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦਾ ਧੜਾਧੜ ਨਿੱਜੀਕਰਣ ਕਰਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਹੂਲਤ ਕਿਵੇਂ ਮਿਲੇਗੀ?

ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਸਾਡੇ ਭਾਰਤ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈਭਾਈਚਾਰਕ ਏਕਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਵੰਡੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲੀਕਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਕਰਨ ਦੀਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਫੂਕਣ ਲਈ 1699 ਦੀ ਵਿਸਾਖੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਅਤੇ ਊਚ-ਨੀਚ ਦਾ ਵਿਤਕਰਾ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਖਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚੋਂ ਵੰਡੀਆਂ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਏਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਇੰਨਾ ਲੰਬਾ ਅਰਸਾ ਬੀਤ ਜਾਣ ਉਪਰੰਤ ਵੀ ਅਜੇ ਤਕ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦਾ ਭੂਤ ਜਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੇਵਲ ਆਪਣਾ ਉੱਲੂ ਸਿੱਧਾ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵੋਟਾਂ ਪੱਕੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਝੇ ਹੱਥਕੰਡੇ ਨਹੀਂ ਵਰਤਣੇ ਚਾਹੀਦੇਸਗੋਂ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਅਤੇ ਊਚ-ਨੀਚ ਦਾ ਭੇਦਭਾਵ ਖਤਮ ਕਰਕੇ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਰਗਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਤੇ ਸੁਲਝਿਆ ਸਮਾਜ ਸਿਰਜਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਈਲੋੜ ਹੈ ਇਸ ਵਿਤਕਰੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਾਲੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਗੁਰਦਵਾਰੇ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹਨਸ਼ਮਸ਼ਾਨ ਘਾਟ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਨਇਹ ਸਭ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਨੂੰ ਰਾਸ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਅਜੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ ਵਰਗੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈਪਲੱਸ ਟੂ ਤਕ ਸਭ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਮੁਫਤ ਜਾਂ ਸਸਤੀ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਯੋਗ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਥਮਿਕਤਾ ਦੇਣਾ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਜਾਤਾਂ ਪਾਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਲੂਣਾ ਦੇ ਕੇ ਵੰਡੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(2995)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)

About the Author

ਐਡਵੋਕੇਟ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਿਆੜ

ਐਡਵੋਕੇਟ ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਿਆੜ

Jalandhar, Punjab, India.
Phone: (91 - 93163 - 11677)
Email: (darshansriar@gmail.com)

More articles from this author