“ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ...”
(15 ਮਾਰਚ 2024)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 180.
ਜਦੋਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨੂੰ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦਾ ਰਾਮਬਾਣ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ- ਰੁੱਖ ਬਚਾਓ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਜ਼ਮੀਨ ’ਤੇ, ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਅਤੇ ਜਲਜੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਾ। ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਢੇਰਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਫੂਡ ਚੇਨ ਰਾਹੀਂ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਹੁਣ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਉੱਤੇ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਾਇਓਡੀਗ੍ਰੇਡੇਬਲ, ਮੁਮਕਿਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਾਇੰਸਦਾਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਕੈਂਸਰ, ਬੋਧਾਤਮਕ ਨੁਕਸਾਨ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੈੱਡ, ਕੈਡਮੀਅਮ ਅਤੇ ਪਾਰੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਰਸਾਇਣ ਕੈਂਸਰ, ਜਨਮ ਦੇ ਨੁਕਸ, ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਸਫੇਨੋਲ-ਏ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਰਸਾਇਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਖਤਰਨਾਕ ਰਸਾਇਣ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਥਾਇਰਾਇਡ ਹਾਰਮੋਨ ਰੀਸੈਪਟਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੌਡਿਜ਼ਮ ਵਰਗੀਆਂ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੱਲ ਕੀ, ਜੋ ਰਾਮ ਬਣ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ, ਹੁਣ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਹੀ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਹਰ ਇਸ ਆਲਮ ਦੇ ਜੀਵ, ਜੰਤੂ, ਸਮੁੰਦਰ, ਗੱਲ ਕੀ ਹਰ ਵਸਤੂ ਲਈ ਸਰਾਪ ਸਾਬਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਸਾਡੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਜਕੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਮਰੀਜ਼ ਹੋਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਕਈ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੈਂਸਰ, ਦਮਾ, ਤਪਦਿਕ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਇਸ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਦੌਲਤ ਅਤੇ ਪਦਾਰਥਵਾਦ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹਰ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਨੂੰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ’ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰ ਬਰਾਬਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਹਨ।
ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਅਸੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਹਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਸਾਨੂੰ ਗੰਦਗੀ, ਪਲਾਸਟਿਕ, ਕੂੜੇ ਦੇ ਥੈਲੇ, ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਲਪੇਟਣ ਵਾਲੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੇ ਵੱਡੇ-ਵੱਡੇ ਢੇਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਮੰਦਭਾਗਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੁੱਦੇ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੌਲੀਥੀਨ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਉੱਤੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਜੁਰਮਾਨਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਨਿਯਮ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ। ਜੋ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਫਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ।
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕੂੜਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਗਲਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਉਦਯੋਗਾਂ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਕਾਸਮੈਟਿਕ ਅਤੇ ਫੂਡ ਪ੍ਰੋਸੈੱਸਿੰਗ ਉਦਯੋਗ) ਦੁਆਰਾ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ’ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿਰਭਰਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹਨ।
ਪੂਰਨ ਪਾਬੰਦੀ, ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉੱਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪੜਾਅਵਾਰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਏ ਹਨ।
ਚੀਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਯਾਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਸ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਨੇ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ ’ਤੇ 2022 ਤਕ ਸਾਰੇ ਸਿੰਗਲ ਯੂਜ਼ ਪਲਾਸਟਿਕ ’ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਨਵੀਨਤਾ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕੁਝ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਬਾਇਓਡੀਗਰੇਡੇਸ਼ਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੈਵਿਕ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਧੀਆ ਵਿਕਲਪ ਹਨ। ਸੜਕਾਂ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕਚਰੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੋਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਬਣਾਉਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੈਟਰੋਲੀਅਮ ਉਤਪਾਦਾਂ ਤੋਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਲਟਾ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 1000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਗੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਰ ਖੋਜ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਸਕੂਲੀ ਸਿਲੇਬਸ ਵਿੱਚ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਸਮਗਰੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿਕਟੋਰੀਅਲ ਚਿਤਾਵਣੀ ਲੇਬਲਾਂ ਨਾਲ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਗਰਟਾਂ ’ਤੇ ਲੱਭਦੇ ਹਾਂ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੈਗ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵੇਸਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਫਰੇਮਵਰਕ ਦੇ ਨਾਲ ਆਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਉੱਪਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ ਬਦਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੂੜਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੇਸਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕੂੜਾ ਨਾ ਸੁੱਟਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਬਹੁ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਪੈਕਿੰਗ ਜਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਨੀਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਦਲਣਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਇੱਕ ਟਿਕਾਊ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਮਾਈਕ੍ਰੋਪਲਾਸਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਭ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਦਾ ਬਦਲ ਲੱਭਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਗ੍ਰੰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹਾਰਮੋਨਲ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਣਨ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਲਾਇਲਾਜ ਕੈਂਸਰ ਰੋਗਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਸਭ ਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਅਸੀਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਸੜਕ ’ਤੇ, ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜਾਂ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਡੱਬਿਆਂ ਅਤੇ ਬੋਤਲਾਂ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਕਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕੱਚ ਦੀਆਂ ਬੋਤਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਡਾ ਵਰਗੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਖਰੀਦਣ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਚੋਣ ਤੁਹਾਡੀ ਹੈ, ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਖੁਸ਼ ਅਤੇ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹੇ ਜਾਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੋਵੇ?
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(4807)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: (