“ਮੈਂ ਬਜ਼ਾਰ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਰੱਸੀ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਸਾਰੀਆਂ ਚੂੰਢੀਆਂ ਲੈ ਆਇਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ...”
(20 ਅਕਤੂਬਰ 2025)
ਉਦੋਂ ਮੈਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ ਤੇ ਇੱਕ ਮੁਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਮੈਨੂੰ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀ ਸਨ। ਡੀ.ਈ.ਓ. ਅਤੇ ਬਲਾਕ ਦਫਤਰਾਂ ਤੋਂ ਜੋ ਡਾਕ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਉਸਦਾ ਤੁਰੰਤ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਕੰਮ ਮਿਤੀ ਬੱਧ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਸਰਕਾਰੀ ਪੱਤਰਾਂ ਉੱਤੇ ਜਲਦੀ ਜਬਾਬ ਦੇਣ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਅਜਿਹੇ ਪੱਤਰਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਜਿਹਾ ਢੰਗ ਸੀ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਚੀ ’ਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅਤੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਤੇ ਘੱਟ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਲਿਖ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਇਹ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਪਰਚੀ ਕਮੀਜ਼ ਦੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਡਿਊਟੀ ਸਮੇਂ ਪਰਚੀ ਤੋਂ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਨਿਪਟਾ ਲਈਦੇ ਸੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਕੰਮ, ਪੈਨਸ਼ਨਰਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅਕਸਰ ਹੀ ਮੈਡੀਕਲ ਬਿੱਲ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਤਾਂ ਮੈਂ ਨਾਲ ਦੀ ਨਾਲ ਹੀ ਪਹਿਲ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਨਿਪਟਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਵੀ ਦੇਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਬਿੱਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸਾਥੀ ਆਨਲਾਈਨ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਬੈਠ ਕੇ ਇਹ ਦੇਖ ਲਈਦੇ ਸਨ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਸਲਾਨਾ ਤਰੱਕੀਆਂ ਲਾ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਲਾਨਾ ਤਰੱਕੀ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵੇ ਮੇਰੀ ਡਾਇਰੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਸਲਾਨਾ ਤਰੱਕੀ ਲਾ ਕੇ ਫਿਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਿੰਦੇ ਸੀ। ਕਈ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਮੈਂ ਇੱਕ ਕਾਪੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਤਰੱਕੀ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਮੈਂ ਆਨਲਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲੈਂਦਾ ਸੀ।
ਮੇਰੇ ਮਿਹਨਤੀ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਰੋਲ ਨਿਭਾਇਆ। ਇਹ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਧੀਆ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਖੁਦ ਹੀ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸਗੋਂ ਫਟਾਫਟ ਕੰਮ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਸਕੂਲ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨਾ, ਗ੍ਰਾਂਟਾਂ ਖਰਚ ਕਰਨੀਆਂ, ਸਾਇੰਸ ਟੂਰ, ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਟੂਰ, 26 ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ 15 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਕਰਾਉਣੀ, ਪਰੇਡ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਦਿਵਾਉਣਾ, ਸਾਇੰਸ-ਮੈਥ ਮੇਲੇ ਕਰਾਉਣੇ, ਇਹ ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਮੇਰੇ ਮਿਹਨਤੀ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪ ਹੀ ਕਰੀ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਆਪਣੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਸਨ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਡਾਕ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨੇ ਅਤੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਦੂਸਰੇ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕ ਲਿਜਾਣ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਸਹਿਯੋਗ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਮੇਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜ ਬਾਖੂਬੀ ਨਾਲ ਨਿਭਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਦਸਵੀਂ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਸਾਇੰਸ ਪੜ੍ਹਾ ਕੇ ਸਾਥੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਹੀਏ ਵਾਂਗ ਜੁੜ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸਕੱਤਰ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖਕ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਮੁਖੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਾਸਤੇ ਐਡੀਟੋਰੀਅਮ ਹਾਲ ਦਫਤਰ ਪੰਜਾਬ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ ਮੋਹਾਲੀ ਵਿਖੇ ਬੁਲਾਇਆ। ਉੱਥੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੇ, ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲਾਂਬਾਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੇਖਕ ਹਨ, ਚੰਗੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਛਪਵਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਉਪਰਾਲੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਹਨ। ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੇ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵੱਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਤ ਕਰਨ। ਇਹ ਲਿਖਣ ਦੀ ਚੇਟਕ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ ਜਾਵੇ। ਉਹਨਾਂ ਉਮੀਦ ਜਤਾਈ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਜ਼ਰੂਰ ਇਹ ਹੰਭਲਾ ਮਾਰਨਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਅਧਿਆਪਕ ਲੇਖਕਾਂ ਬਾਰੇ ਜਾਰੀ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਤੇ ਉਹ ਹਰੇਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਣਗੇ। ਲੇਖਕ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਨਹੀਂ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਪੱਤਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਣਗੇ।
ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਸਕੱਤਰ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕਰਵਾਈਆਂ। ਉੱਥੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਕਲਿੱਕ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਉਪਰਾਲਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਪੱਤਰ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਬੁਲਾਇਆ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਵੀ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਵਲਵਲਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਸਾਰੀਆਂ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਚਾਹਵਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣ ਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਬੇਟਾ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਆਪਾਂ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਦੋ ਪੰਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਰਾਂਗੇ। ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਮਨ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣ, ਉਹ ਤੁਸੀਂ ਸਭ ਉਸ ਪੰਨੇ ਉੱਪਰ ਲਿਖ ਦੇਣਾ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ, ਨਾਮ ਅਤੇ ਜਮਾਤ ਲਿਖਣਾ। ਫਿਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਿਰਲੇਖ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਉਹ ਲਿਖ ਦੇਣਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਿੱਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਅਨੁਸਾਰ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਹੋਣਗੇ, ਉਹ ਲਿਖ ਦੇਣੇ।
ਮੇਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਬੜੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟਾਈ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿਹਲੇ ਪੀਰਅਡ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਲਿਆ। ਬੱਚੇ ਕਾਪੀਆਂ ਪੈੱਨ ਲੈ ਕੇ ਆ ਗਏ। ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਡਰਨਾ ਨਹੀਂ, ਘਬਰਾਉਣਾ ਨਹੀਂ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਸਬੰਧੀ ਵਿਚਾਰ ਆਉਣ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਵਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਤਰਤੀਬ ਦੇ ਦਿਓ। ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਸ਼ਬਦ ਲਿਖੋਗੇ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿਰਜਣਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚਾਰ ਹੋਣਗੇ।
ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਮੈ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਠਾ ਲਏ। ਮੈਂ ਬਲੈਕ ਬੋਰਡ ’ਤੇ ਸਿਰਲੇਖ “ਜੇ ਮੈਂ ਹੋਵਾਂ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਰਪੰਚ” ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਅੱਧਾ ਘੰਟਾ ਲਿਖਣ ਲਈ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਪੇਪਰ ਲੈ ਲਏ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਘਰ ਲੈ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਸਮਾਂ ਮਿਲਿਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹ ਲਏ। ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਜੋ ਕੁਝ ਲਿਖਿਆ ਸੀ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਉੱਤੇ ਸਟਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤੇ, ਇਹ ਸੋਚਕੇ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਹੌਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਮਿਲੇਗੀ।
ਮੈਂ ਬਜ਼ਾਰ ਜਾ ਕੇ ਇੱਕ ਰੱਸੀ ਅਤੇ ਕਾਫੀ ਸਾਰੀਆਂ ਚੂੰਢੀਆਂ ਲੈ ਆਇਆ। ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਅੱਧੀ ਛੁੱਟੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਫਤਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਰੱਸੀ ਬਰਾਂਡੇ ਦੇ ਇੱਕ ਥੰਮ੍ਹ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਥੰਮ੍ਹ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀ। ਸਾਰੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਰੱਸੀ ’ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਚੂੰਢੀਆਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੈ, ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੈ। ਸਭ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ, ਪੜ੍ਹਿਆ। ਛੇਵੇਂ ਪੀਰੀਅਡ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇਹ ਬੱਚੇ ਫਿਰ ਸੱਦ ਲਏ। ਸਾਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਠਾ ਲਿਆ। ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਇਹ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹਾਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਗਏ। ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਹੋ ਗਈ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਖੁਸ਼ ਸਨ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਹਰ ਹਫਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕੱਢਦਾ। ਹਰ ਵਾਰੀ ਨਵਾਂ ਸਿਰਲੇਖ ਦਿੰਦਾ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਦੀਆਂ ਫੋਟੋਆਂ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੈਂ ਫੇਸਬੁੱਕ ਅਤੇ ਯੂ-ਟਿਊਬ ’ਤੇ ਪਾ ਦਿੰਦਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਮੇਰੀ ਹੋਰ ਨੇੜਤਾ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਕਾਰਜ ਰਾਹੀਂ ਉਹਨਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਾਬਲੀਅਤ ਉੱਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਈ।
* * * * *
ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
ਪਾਠਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ: (