ShavinderKaur7ਉਦਾਸ ਤੇ ਹਰਾਸ ਮਨ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਆਸ ਦੀ ਕੋਈ ਕਿਰਨ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਕੋਈ ਸਾਂਝ ਸਹਾਰਾ ...
(17 ਮਾਰਚ 2023)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 188.


ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੱਗਦੇ ਭਰਾ ਦਾ ਫੋਨ ਸੀ
, “ਭੈਣ ਜੀ, ਆਪਾਂ ਕੱਲ੍ਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨੌਂ ਕੁ ਵੱਜਦੇ ਤਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਪਹੁੰਚ ਜਾਣਾਉੱਥੇ ਹੀ ਭੋਗ ਪੈਣ ਉਪਰੰਤ ਲੰਗਰ ਛਕਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ।” ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਧੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹੀ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨਭੋਗ ਪੈਣ ’ਤੇ ਦੇਗ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਏਜਿਹੜਾ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਸਾਹਮਣੇ ਦਿਸ ਪੈਂਦਾ, ਖੜ੍ਹੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹੀ ਉਸ ਤੋਂ ਰਸਮੀ ਜਿਹੀ ਸੁੱਖ-ਸਾਂਦ ਪੁੱਛ ਹਰ ਕੋਈ ਲੰਗਰ ਵੱਲ ਅਹੁਲਦਾ ਹੈਲੰਗਰ ਛਕ ਕੇ ਸਭ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਵਹੀਕਲਾਂ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨਕੋਈ ਵੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀ ਆਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਇਹ ਤਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਇੱਛਾ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ

ਵਾਪਸ ਆਉਂਦਿਆਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਮਨ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਪਦਾਰਥਵਾਦੀ ਯੁਗ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਹਿਜ ਅਤੇ ਟਿਕਾਉ ਵਾਲੀ ਤੋਰ ਨੂੰ ਕਾਹਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈਆਪਣਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਬੈਠਣ ਅਤੇ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਕੇ ਵੀ ਸਾਡੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨਅਚਨਚੇਤ ਹੀ ਕੁਝ ਕੁ ਦਹਾਕੇ ਪੁਰਾਣੀ ਯਾਦ ਨੇ ਮਨ ਮਸਤਕ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕ ਦੇ ਕੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪਰੇ ਧੱਕ ਇੱਕ ਸੁਖਾਵਾਂ ਪਲ ਅੱਖਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆ ਦਿੱਤਾ

ਰਾਤ ਨੂੰ ਰੋਟੀ ਟੁੱਕ ਦਾ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਜਦੋਂ ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇਕੱਠਾ ਬੈਠਦਾ ਤਾਂ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਗੱਲ ਛੇੜ ਲੈਂਦੀਕਈ ਦਿਨ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ’ਤੇ ਗੱਲਬਾਤ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾੜ੍ਹੀ ਬੀਜਣ ਦਾ ਕੰਮ ਦੋ ਚਾਰ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਬੇੜ ਲਵੋ, ਫਿਰ ਗੁਰੂ ਘਰ ਦੇ ਪਾਠੀ ਸਿੰਘ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛ ਕੇ ਦਿਨ ਪੱਕਾ ਕਰ ਲੈਣਾਵਿਹਲੀ ਰੁੱਤ ਹੈ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਉਣਾ ਜਾਣਾ ਸੌਖਾ ਰਹੇਗਾ

ਪੰਦਰਾਂ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਘਰ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂਕਈ ਪਰਿਵਾਰ ਕੰਮ ਧੰਦੇ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਨਾਲ ਹੋਰ ਜੁੜ ਗਏਤਾਇਆ ਦਲੀਪ ਅਤੇ ਤਾਈ ਭਜਨੋ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਣ ਲਈ ਆ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏਤਾਈ ਘਰ ਲਿੱਪਣ ਪੋਚਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲੱਗੀਤਾਇਆ ਕਦੇ ਲੱਕੜਾਂ ਪਾੜ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ, ਕਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮੰਜਿਆਂ ਦੇ ਸੈਰੂ ਬਾਹੀਆਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਸਨ, ਬਾਬੇ ਸੁਰੈਣ ਸਿਓਂ ਦੇ ਅੱਡੇ ਤੋਂ ਨਵੀਆਂ ਬਾਹੀਆਂ ਆਦਿ ਪਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬੁਨਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ

ਚਾਚਾ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਾਈਕਲ ਚੁੱਕ ਕੇ ਆ ਗਿਆਉਹ ਸਾਈਕਲ ’ਤੇ ਹੀ ਸਾਰੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨੇਹੇ ਦੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਕੋਲ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਤਾਕੀਦ ਜ਼ਰੂਰ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਕਿ ਭਾਈ ਜ਼ੋਰ ਪਾ ਕੇ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਦਿਨ ਦੇ ਦਿਨ ਨਾ ਆਉਣ, ਸਾਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਆਵੇਘਰ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਮਿਲ ਬੈਠਣ ਦਾ ਸਬੱਬ ਕਿਹੜਾ ਰੋਜ਼ ਰੋਜ਼ ਬਣਦਾ ਹੈ

ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਦੀਆਂ ਤਾਈਆਂ, ਚਾਚੀਆਂ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਨਿਬੇੜ ਕੇ ਦਾਲਾਂ ਦਲਣ. ਸੰਵਾਰਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਘਰ ਰੌਣਕ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਝੰਡੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਗੁੱਡੀ ਕਾਗਜ਼ ਦੀਆਂ ਤਿਰਸ਼ੀਆਂ ਝੰਡੀਆਂ ਕੱਟ ਕੇ ਘਰੇ ਬਣਾਈ ਮੈਦੇ ਦੀ ਲੇਵੀ ਨਾਲ ਸੇਬੇ ਨਾਲ ਚਿਪਕਾਈਆਂ ਗਈਆਂਜਦੋਂ ਉਹ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਬਨੇਰਿਆਂ ਤੇ ਕਿੱਲ ਗੱਡ ਕੇ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਲਹਿਰਾਉਂਦੀਆਂ ਝੰਡੀਆਂ ਨਾਲ ਘਰ ਝਿਲਮਿਲ ਝਿਲਮਿਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ

ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋਣ ’ਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਵਰਗਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਗਿਆਉਹ ਸਮਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਢੰਗ ਨਾਲ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਸਨਇੱਕ ਦੂਜੇ ਪ੍ਰਤੀ ਈਰਖਾ, ਸਾੜਾ ਅਤੇ ਗੈਰਸਿਹਤਮੰਦ ਸ਼ਰੀਕੇਬਾਜ਼ੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਜਿਹੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਸਥਾ ਬਹੁਤ ਸੀਫਿਰ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਸਮੇਂ ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜੂਠੇ ਬਰਤਨ ਸਾਫ਼ ਕਰਨੇ ਪੁੰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ

ਚਾਚੇ ਦੇ ਘਰ ਪਾਠੀਆਂ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਹਾਉਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਗਰਮ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦਿ ਛਕਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਆਪ ਹੀ ਕਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਸੀਬਜ਼ੁਰਗ ਬੈਠੇ ਸਬਜ਼ੀ ਵਗੈਰਾ ਕੱਟ ਦਿੰਦੇਚਾਚਾ ਅਜਮੇਰ ਸਿੰਘ ਸਬਜ਼ੀ-ਦਾਲ ਵਗੈਰਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀਬੀਬੀਆਂ ਚੁਰ ਤੇ ਫੁਲਕੇ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨਖੁਦ ਹੀ ਜੂਠੇ ਬਰਤਨ ਸਾਫ਼ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਨ

ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਆ ਗਏ ਸਨਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਡਾਹੇ ਮੰਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮਦ ਨਾਲ ਭਰ ਗਏ ਸਨਕਬੀਲਦਾਰੀ ਦੇ ਝੰਜਟਾਂ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਸੁੱਟ ਕੇ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਮਖੌਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨਮਿਸ਼ਰੀ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਵਰਗੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਂਗ ਕਿਰਦੇ ਹਾਸਿਆਂ ਨਾਲ ਘਰ ਦਾ ਹਰ ਕੋਨਾ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ ਸੀਆਪਸੀ ਮੇਲ ਮਿਲਾਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਪਕੇਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀਉਹ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏ ਵਕਤ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਮੋਹਖੋਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਸਿਆਂ ਨਾਲ ਝੰਬੇ ਦਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਤਾਜ਼ਗੀ ਤੇ ਤਰੰਨਮ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਘਦਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਸੀ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈਹਾਸਿਆਂ ਦੇ ਕਿਰਦੇ ਫੁੱਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਾਹ ਉੱਤੇ ਸਬੂਤੇ ਕਦਮੀਂ ਤੁਰਨ ਲਈ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਭਰ ਰਹੇ ਸਨ

ਭੋਗ ਪੈਣ ਉਪਰੰਤ ਸਭ ਨੂੰ ਲੰਗਰ ਛਕਾਇਆ ਗਿਆਦਿਖਾਵੇ ਅਤੇ ਫਜ਼ੂਲ ਖਰਚੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਸਾਡੀ ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀਰੋਟੀ ਦਾਲ, ਸਬਜ਼ੀ. ਨਾਲ ਖੀਰ ਕੜਾਹ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀਖੀਰ ਅਤੇ ਚਾਹ ਪਾਣੀ ਲਈ ਦੁੱਧ ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਘਰੇ ਹੀ ਫੜਾ ਜਾਂਦੇ ਸਨਘਿਉ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਜੋੜ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾਨਾ ਕੋਈ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਹਲਵਾਈ ਆਏ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਰਤਾਉਣ ਲਈ ਬਹਿਰਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਰਲਮਿਲ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਵਰਤਾਇਆ ਲੰਗਰ ਸਭ ਦੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਪਤ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਸੀਰਾਹੀ ਪਾਂਧੀ ਜਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਲੋੜਵੰਦ ਆ ਕੇ ਲੰਗਰ ਛਕ ਸਕਦਾ ਸੀਆਪਸੀ ਸਹਿਯੋਗ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ

ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਨਾ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਬਹੁਤੇ ਸਾਧਨ ਸਨ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬਹੁਤੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਵੀ ਸੀਮਤ ਸਨਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੀਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਜ਼ਰੂਰ ਸੀ ਪਰ ਅੱਜ ਵਰਗੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀਸਾਦਗੀ, ਪਿਆਰ ਪਰੁੱਤੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ, ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਸਮੇਂ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਨਿਰਸਵਾਰਥ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਜਜ਼ਬਾ, ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਾਊ ਤੇ ਨਿਰਛਲ ਸੁਭਾਅ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਕੰਮ ਆਉਣ ਦੀ ਤਾਂਘ, ਕੁਦਰਤ ਸੰਗ ਇੱਕ ਮਿੱਕ ਹੋ ਕੇ ਜਿਊਣ ਵਾਲਾ ਢੰਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅੰਦਰ ਆਸਾਂ, ਉਮੰਗਾਂ ਅਤੇ ਉਮੀਦਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਈ ਰੱਖਦਾ ਸੀ

ਕਾਸ਼! ਦੋਸਤੀਆਂ, ਸਾਕ ਸਕੀਰੀਆਂ, ਯਾਰੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਅੰਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਸੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦਰਦ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਾਉਣ ਲਈ ਸਹਾਰਾ ਬਣਦੀਆਂ ਰਹਿਣਉਦਾਸ ਤੇ ਹਰਾਸ ਮਨ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਆਸ ਦੀ ਕੋਈ ਕਿਰਨ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ, ਕੋਈ ਸਾਂਝ ਸਹਾਰਾ ਦਿੰਦੀ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈਲਗਾਤਾਰ ਉਦਾਸੀ ਭੋਗਦਾ ਮਨੁੱਖ ਜਿਊਣ ਨਾਲੋਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਖ਼ਰ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਇਹ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਦੁੱਖ ਹਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਆਪਣਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਡੋਲਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਹਾਰਾ ਮਿਲੇਗਾ

ਇਹ ਭਾਈਚਾਰਕ ਸਾਂਝ ਨਿੱਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਈ ਹੋਵੇਗੀ

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(3854)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: sarokar2015@gmail.com)

About the Author

ਸ਼ਵਿੰਦਰ ਕੌਰ

ਸ਼ਵਿੰਦਰ ਕੌਰ

Phone: (91 - 76260 - 63596)
Email: (
shawindersidhu108@gmail.com)

More articles from this author