SupinderSRana7ਮੈਨੂੰ ਬਚਾ ਲਓ … ਮੈਂ ਮਰਨਾ ਨੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ … ਬੀਬੀ ਮੈਂਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇ ...
(26 ਅਕਤੂਬਰ 2021)

 

“ਮੈਨੂੰ ਬਚਾ ਲਓ … ਮੈਂ ਮਰਨਾ ਨੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ … ਬੀਬੀ ਮੈਂਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇ ਇਹ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਮੈਂਨੂੰ ਅੱਜ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇਇਹ ਤਰਲੇ ਮਾਮੇ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਦਾ ਆੜੀ ਜਰਨੈਲ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀਹੁਣ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਪੜ੍ਹ ਸੁਣ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈਮਾਮੇ ਦਾ ਗਭਲਾ ਮੁੰਡਾ ਤਾਰਾ ਸੋਹਣਾ ਗੱਭਰੂ ਜਵਾਨ ਨਿਕਲਿਆਹਰ ਸਮੇਂ ਚਿਹਰੇ ’ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟਉਹ ਵਾਲੀਬਾਲ ਦਾ ਵਧੀਆ ਖਿਡਾਰੀ ਸੀਉਸ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਬਹੁਤ ਸਨ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਆੜੀ ਪੈ ਗਈਉਹ ਤਾਰੇ ਨਾਲੋਂ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਸੀਜਰਨੈਲ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬਣਾ ਲੈਂਦਾਕਈ ਵਾਰ ਉਹ ਤਾਰੇ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਘਰ ਆਇਆਕਰੀਬ ਸਾਰੀਆਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈਤਾਰਾ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਸੀ

ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਘਰ ਅਸੀਂ ਕਈ ਵਾਰ ਗਏਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਘਰਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਟਰੱਕਾਂ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸੀਉਹ ਪੰਜ ਭਰਾ ’ਤੇ ਇੱਕ ਭੈਣ ਸਨਸਾਰੇ ਹੀ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਸਨ ਪਰ ਜਰਨੈਲ ਅਜੇ ਕੁਆਰਾ ਸੀਘਰ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰ ਅੰਦਰ ਦੇ ਕੰਮ ਉਹੀ ਕਰਦਾਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਟਰੱਕ ਲੈ ਕੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਦੇਣ-ਲੈਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੇੜੇ ਮਾਰਨੇ ਪੈਂਦੇਇਸ ਕਾਰਨ ਉਹ ਆਨੀ ਬਹਾਨੀ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਆ ਜਾਂਦਾਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭਰਾ ਹੀ ਸਮਝਦੇ ਸਾਂਮਾਮੀ ਨੂੰ ਉਹਦਾ ਤੇ ਮੇਰਾ ਭੁਲੇਖਾ ਪੈਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀਉਸ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕਾਫ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਸੀਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਇਲ ਫੋਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨਲੈਂਡਲਾਈਨ ਵੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਗਿਣਵੇਂ ਚੁਣਵੇਂ ਘਰਾਂ ਕੋਲ ਸਨਇੱਕ ਦਿਨ ਤਾਰੇ ਦਾ ਫੋਨ ਆਇਆਕਹਿਣ ਲੱਗਿਆ, “ਵੀਰ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਸੈਕਟਰ 16 ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਜਰਨੈਲ ਨੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕ ਦਵਾਈ ਪੀ ਲਈਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ ਮੈਂ ਸਕੂਟਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਹੋ ਤੁਰਿਆਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਸੋਚੀਂ ਜਾਵਾਂ ਬਈ ਜਰਨੈਲ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ, ਦਵਾਈ ਪੀਣੀ ਪੈ ਗਈ?

ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਦਸ ਕੁ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਰੇ ਹੋਰੀਂ ਜਰਨੈਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏਉਹ ਹਾੜ੍ਹੇ ਕੱਢ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂਨੂੰ ਬਚਾ ਲਓਮੈਂ ਮਰਨਾ ਨੀ ਚਾਹੁੰਦਾਬੀਬੀ ਮੈਂਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਉਹ ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਭੁੱਬਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀਉਸ ਦਾ ਸੰਘ ਬੈਠ ਗਿਆਸਟੈਚਰ ’ਤੇ ਪਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲੈ ਗਏਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾਸਿਰਫ਼ ਤਾਰਾ ਹੀ ਅੰਦਰ ਸੀਅਸੀਂ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਵਿੱਚੋਂ ਅੰਦਰ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਾਂਤਾਰਾ ਡਾਕਟਰਾਂ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕੁਝ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਸੀਡਾਕਟਰ ਜਰਨੈਲ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਟਰੀ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਕੁਝ ਦੇਖ ਰਹੇ ਜਾਪਦੇ ਸਨਹੋਰ ਮਰੀਜ਼ ਆਉਣ ’ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਰਮੀਆਂ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਚਾਰ ਸਾਥੀ ਬਾਹਰ ਜਾ ਕੇ ਬੈਠ ਗਏਅਸੀਂ ਬੈਠੇ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਕਿ ਜਰਨੈਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਹੋਵੇਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੱਸਣ ਲੱਗਿਆ ਜਰਨੈਲ ਸਵੇਰੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਔਖਾ ਭਾਰਾ ਹੋ ਗਿਆਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਦਵਾਈ ਪੀ ਲਈਕਾਫ਼ੀ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਤਾਰਾ ਬਾਹਰ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆਅਸੀਂ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕੀ ਹਾਲ ਏ ਹੁਣ?” ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਡਾਕਟਰ ਕਹਿੰਦੇ, “ਅਜੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ” ਜਰਨੈਲ ਉਲਟੀਆਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ

ਜਰਨੈਲ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਪਈਆਂ ਸਨਦੇਖ ਨਹੀਂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀਇੰਨੇ ਨੂੰ ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਭਰਾ ਤੇ ਘਰ ਦੇ ਹੋਰ ਜੀਅ ਪਹੁੰਚ ਗਏਸਾਰੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲੋਂ ਜਰਨੈਲ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛ ਰਹੇ ਸਨਅਸੀਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜੇ ਉਹ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦੇ ਰਹੇ

ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਪਰਚੀ ਬਾਹਰ ਆਈ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈਣ ਚਲੇ ਗਏਜਦੋਂ ਦਵਾਈਆਂ ਲੈ ਕੇ ਅਸੀਂ ਵਾਪਸ ਆਏ, ਅਸੀਂ ਦਵਾਈਆਂ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀਆਂਅਸੀਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਪਾਈਪ ਜਿਹੀ ਫਸਾਈ ਹੋਈ ਸੀਉਹ ਨਿਢਾਲ ਜਿਹਾ ਪਿਆ ਸੀਛੇ ਸੱਤ ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਮਗਰੋਂ ਜਰਨੈਲ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹ ਲਈਆਂਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਗੁਲੂਕੋਸ ਲਾ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਗੇ ਰਿਕਵਰੀ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾਘਰਦਿਆਂ ਨੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਭੁਲੇਖੇ ਨਾਲ ਦਵਾਈ ਪੀ ਲਈ ਸੀ

ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਜਰਨੈਲ ਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ

ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆਪੰਜ ਕੁ ਦਿਨਾਂ ਮਗਰੋਂ ਤਾਰੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਦੋਸਤ ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ

ਹਾਲ-ਚਾਲ ਜਾਨਣ ਮਗਰੋਂ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਅਜਿਹਾ ਬੁਜ਼ਦਿਲਾ ਕਾਰਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕਿਵੇਂ ਸੋਚੀ? ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ, ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਤੇ ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਾ ਸੋਚਿਆ? ਤਾਰਾ ਜਰਨੈਲ ਨੂੰ ਆਖਣ ਲੱਗਿਆ, “ਬਾਈ, ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂਨੂੰ ਘਰਦਿਆਂ ਨੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਨਾ ਦਿੱਤੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਕਰਨ ਲੱਗਿਆ ਸੀਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਏ ਤੂੰ ਮੈਂਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ- ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜ਼ਿੰਦਾਦਿਲੀ ਕਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਮੁਰਦਾ ਦਿਲ ਕਿਆ ਖ਼ਾਕ ਜੀਆ ਕਰਤੇ ਹੈਂ? ਤੂੰ ਹੀ ਮੈਂਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤੇ ਅੱਜ ਆਪ ਇਸੇ ਰਾਹ ਪੈ ਗਿਆ

ਅੱਗੋਂ ਜਰਨੈਲ ਕਹਿਣ ਲੱਗਿਆ, “ਯਾਰ ਮੈਂਨੂੰ ਤਾਂ ਆਪ ਨੀ ਸਮਝ ਆਉਂਦੀ, ਕਿਵੇਂ ਘਰਦਿਆਂ ਨਾਲ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆਹੁਣ ਮੁੜ ਕੇ ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਤੁਹਾਨੂੰ ਨਮੋਸ਼ੀ ਝੱਲਣੀ ਪਵੇ

ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆਜਰਨੈਲ ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆਹੁਣ ਉਹ ਬਹੁਤਾ ਚੁੱਪ-ਚੁੱਪ ਜਿਹਾ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਮਗਰੋਂ ਜਰਨੈਲ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਉੱਧਰ, ਨੌਕਰੀ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਤਾਰਾ ਫਰਾਂਸ ਚਲੇ ਗਿਆ ਜਰਨੈਲ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਤਾਰੇ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਆਉਣ ਲੱਗ ਪਿਆਉਸ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨਘਰਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈਥੋੜ੍ਹੇ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਜਰਨੈਲ ਵੀ ਇੱਧਰੋਂ-ਉੱਧਰੋਂ ਜੁਗਾੜ ਕਰਕੇ ਇਟਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆਪਹਿਲਾਂ ਕੰਮ ਨਾ ਮਿਲਣ ਕਾਰਨ ਉਹ ਕਾਫ਼ੀ ਖੁਆਰ ਹੋਇਆਫਿਰ ਕੰਮ ਮਿਲ ਗਿਆਉਸ ਨੇ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਗਏਉਹ ਪੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸਨ

ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਦੋਵੇਂ ਬੱਚੇ ਜਰਨੈਲ ਨੇ ਸਟਡੀ ਵੀਜ਼ੇ ’ਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜ ਦਿੱਤੇਜਰਨੈਲ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ ਗੁਜ਼ਰ ਗਏਇੱਕੋ ਭਣੋਈਆ ਸੀ, ਉਹ ਵੀ ਗੁਜ਼ਰ ਗਿਆਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਣਜੇ ਨੂੰ ਵੀ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਭੇਜਿਆਉਸ ਦੇ ਭਤੀਜਾ-ਭਤੀਜੀ ਕੈਨੇਡਾ ਹੀ ਹਨਉਸ ਨੇ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਜਿੱਥੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਲਿਖਾਇਆ, ਉੱਥੇ ਭੈਣ ਭਾਈਆਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਲੀਹੇ ਪਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਾ ਛੱਡੀਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈਆਂ ਕੋਲੋਂ ਪੈਸੇ ਉਧਾਰ ਵੀ ਲੈਣੇ ਪਏ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾ ਹਾਰੀਹੁਣ ਸਾਲ ਕੁ ਮਗਰੋਂ ਜਰਨੈਲ ਛੁੱਟੀ ਆ ਜਾਂਦਾਸਾਨੂੰ ਮਿਲ ਕੇ ਜ਼ਰੂਰ ਜਾਂਦਾਗੱਲਾਂ-ਬਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਤੇ ਪੁੱਟੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਪੁਲਾਂਘਾਂ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾਅੱਜ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭੈਣ-ਭਾਈਆਂ ਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਆਇਆ

ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਰੇ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਉਹ ਮਾਖ਼ਤਾ ਕਰਦਾ, “ਵੀਰ ਦੇਖ ਲੈ, ਹੁਣ ਜਰਨੈਲ ਕੋਲ ਸਾਡੇ ਖਾਤਰ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂਫੋਨ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਘੌਲ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ।“

ਤਾਰੇ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਵੀ ਜਰਨੈਲ ਨੇ ਹੀ ਕਰਵਾਇਆਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਆਪਣੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਕਰਵਾਏ, ਇਸਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਨੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈਹੁਣ ਮੈਂਨੂੰ ਜਰਨੈਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਾਰ ਮਗਰੋਂ ਜੇਤੂ ਜਰਨੈਲ ਬਣਿਆ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।

(3103)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.) 

About the Author

ਸੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਣਾ

ਸੁਪਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰਾਣਾ

Phone: (91 - 98152 - 33232)
Email: (supinderrana232@gmail.com)