KarnailSSomal7ਅਜੇ ਵੀ ਬਚਪਨ ਰੁਲਦਾਬੁਢਾਪਾ ਝੁਰਦਾ ਤੇ ਜਵਾਨੀ ਭਟਕਣ ਵਿੱਚ ਹੈ ...
(16 ਜਨਵਰੀ 2021)

 

ਸਵੇਰੇ ਦਫਤਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਉਹ ਮੈਂਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ। ਕਿਸੇ ਕ੍ਰੈੱਚ ਵਿੱਚ ਛੱਡਣ ਲਈ ਕੁੱਛੜ ਬੱਚਾ ਚੁੱਕਿਆ ਹੁੰਦਾ, ਦੂਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਡੋਲੀ ਤੇ ਕੁਝ ਕੱਪੜੇਉਹ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਤੁਰਦੀ ਹਫਦੀ ਜਾਂਦੀਤੀਹਾਂ ਕੁ ਦੀ ਉਸ ਦੁਬਲੀ ਜਿਹੀ ਔਰਤ ਦੀ ਕਾਇਆ ਵਿੱਚੋਂ ਪਿਲੱਤਣ ਤੇ ਥਕਾਵਟ ਝਲਕਦੀਸਰਦੀ ਦੇ ਦਿਨੀਂ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉੱਤੇ ਮੁੜ੍ਹਕਾ ਦਿਸਦਾਉਸ ਦੀ ਬੇਵਸੀ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਤੱਕਦਿਆਂ ਕਈ ਅਨੁਮਾਨ ਮੇਰੇ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰਦੇਪਹਿਲਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਕੰਮ, ਜਿਹੜੇ ਔਰਤ ਜਾਮੇ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦਿਆਂ ਮਰਦੇ ਦਮ ਤੀਕ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਦੇ ਸਿਲਸਿਲੇ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੋਣਾਉਸ ਕੋਲ ਸਵਖਤੇ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮਸਾਂ ਇੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਮਿਲਦਾ ਹੋਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਹਰ ਦਿਨ ਭਰ ਦੀ ਡਿਊਟੀ ਲਈ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਲੀ ਤਿਆਰ ਹੋ ਸਕੇਉਹ ਮੇਰੇ ਦਫਤਰ ਦੇ ਲਾਗੇ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਸੀਵਕਤ ਸਿਰ ਡਿਊਟੀ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਉਹ ਮੋਢੇ ਉੱਤੇ ਪਰਸ ਅਤੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਟਿਫ਼ਨ ਫੜੀ ਭੱਜ ਭੱਜ ਤੁਰਦੀਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀਆਂ ਪਰ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਸਹਾਰੇ ਤੋਂ ਵਾਂਝੀਆਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਣਾਉ ਵਿੱਚ ਪਿਸਦੀਆਂ ਹਨ

ਫਿਰ ਬੜੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸੇਵਾ-ਮੁਕਤ ਸਾਂ, ਮੈਂਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬਰੈਂਪਟਨ ਰਹਿੰਦੀ ਆਪਣੀ ਧੀ ਕੋਲ ਰਹਿਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆਮੌਸਮ ਖ਼ੁਸ਼ਗਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀਸੋ, ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਵਿਹਲ ਵਿੱਚੋਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੇ ਬਾਹਰ ਪੈਦਲ ਤੁਰਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦਾਹਰ ਸੜਕ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੈਦਲ ਤੁਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਸੋਹਣੀ ਪਟੜੀ ਬਣੀ ਹੁੰਦੀਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਕਿ ਪੈਦਲ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਕੁ ਵੇਖ ਸਕਾਂ, ਵੇਖਾਂਉਂਜ ਵੀ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਤੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਬਿਗਾਨੇ ਪੈਰੀਂ, ਯਾਅਨੀ ਬੱਸਾਂ, ਕਾਰਾਂ, ਰੇਲ-ਗੱਡੀਆਂ, ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਉੱਤੇ ਘੁੰਮਦਿਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇਮੇਲੇ ਵੀ ਪੈਦਲ ਤੁਰਕੇ ਹੀ ਮਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨਉਸ ਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਚੋਖੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਸੇ ਹੋਏ ਹਨ ਮੈਂਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ-ਸਹਿਣ ਤੱਕਣ ਦੀ ਬੜੀ ਖ਼ਾਹਿਸ਼ ਸੀ

ਇੱਕ ਦਿਨ ਕੀ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬਣ ਬਹੁਤ ਕਾਹਲੀ ਤੁਰਦੀ, ਵਿੱਚ-ਵਿਚਾਲੇ ਦੌੜਦੀ ਹੋਈ, ਸਾਹਮਣੇ ਦੇ ਬੱਸ-ਸਟਾਪ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀਸਾਫ਼ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਕੋਲ ਆਉਣ-ਜਾਣ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਸੀਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਗਈ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹੋਣੇਉਸ ਦਾ ਘਰ-ਟਿਕਾਣਾ ਬੱਸ-ਸਟਾਪ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਦੂਰ ਹੋਣਾ ਹੈਉਹ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਬੱਸ ਫੜਨ ਲਈ ਡਾਢੀ ਫ਼ਿਕਰਮੰਦ ਹੋਣੀ ਐਉਸ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਪਰਸ ਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਮਾਨ ਪਹਿਲਾਂ ਦੱਸੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਔਰਤ ਵਾਂਗ ਸਾਂਭਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਜਾਣਿਆ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਦਾ ਮਤਲਬ ਕੰਮ ਹੈਕਾਮਾ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਲਈ ਵੀ ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾਸੋ, ਉਹ ਬੀਬੀ ਬਹੁਤੀ ਹੀ ਚਿੰਤਤ ਹੋਈ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਬੱਸ-ਸਟਾਪ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਤਾਣ ਲਾ ਰਹੀ ਸੀਕੀ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ-ਮੁਕਤ ਰਹੀ ਹੋਣੀ ਹੈ? ਨਹੀਂ, ਘਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ

ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਮਾਰ ਔਰਤ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਪੈਣ ਲੱਗੀ ਹੈ, ਇੱਥੇ ਇਹ ਕਿੱਸਾ ਛੇੜਨ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂਵੈਸੇ, ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਰ ਗੱਲ ਹੈ ਤੇ ਬਾਹਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਹੋਰਘਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵੀ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈਵੈਸੇ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਉਸ ਨੂੰ ਨਾ ਕੋਈ ਉਜਰਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਕਦੇ ਛੁੱਟੀਕਦਰ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਥਾਂਈਂ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀਬਾਹਰ ਡਿਊਟੀ ਉੱਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਪੁਰਜ਼ੇ ਵਾਂਗ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਸੁੱਘੜ ਔਰਤ ਘਰ ਦੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਐਪਰ ਆਪਣੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਦਾਅ ਉੱਤੇ ਲਾ ਕੇਬਹੁਤੀ ਥਾਂਈਂ ਪੁਰਾਣੀ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਸੋਚ ਕਰਕੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦਾ ਸਥਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਨੀਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਲਾਗਿਓਂ ਲੰਘਦੀ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਮੀਂ ਪੈਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਤੇ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਦੇ ਨਾਲ ਪਰਤਦੀਆਂ ਵੇਖਦਾ ਹਾਂਮੇਰੇ ਸੁਰਤ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਵੇਲੇ ਮੁਲਕ ਅਜ਼ਾਦ ਹੋਇਆ ਸੀਸਧਾਰਨ ਆਦਮੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਦਲਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਇੰਨੀ ਲੰਮੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਸੋਚਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀਅਜੇ ਵੀ ਬਚਪਨ ਰੁਲਦਾ, ਬੁਢਾਪਾ ਝੁਰਦਾ ਤੇ ਜਵਾਨੀ ਭਟਕਣ ਵਿੱਚ ਹੈਰਾਜਕੁਮਾਰ ਗੌਤਮ ਬਿਮਾਰੀ, ਬੁਢੇਪੇ ਤੇ ਮੌਤ ਦੇ ਚੰਦ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦੇਖ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋ ਉੱਠਿਆ ਸੀਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਵਲੀ ਹੀ ਧੁਆਂਖੀ ਪਈ ਹੈਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤ, ਕੁੱਬ ਨਿੱਕਲਿਆ ਹੋਇਆ ਆਪਣੇ ਵਿਕਲਾਂਗ ਤੇ ਮੰਦ-ਬੁੱਧੀ ਜਵਾਨ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਤਿਪਹੀਏ ਉੱਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਵੱਡੇ ਸਟੋਰ ਤੋਂ ਦਿਨ ਭਰ ਵੇਚਣ ਲਈ ਕੇਲੇ ਖ਼ਰੀਦਦੀ ਹੈਫਿਰ ਉਹ ਇੰਨੇ ਭਾਰ ਵਾਲੇ ਤਿਪਹੀਏ ਨੂੰ ਪਿੱਛੋਂ ਧੱਕਦੀ ਹੈਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਅੱਠ ਕੁ ਸਾਲ ਦਾ ਮੁੰਡਾ ਛੋਟਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਾਈਕਲ ਰੇੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ‘ਕੈਂਚੀਵਾਲੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਪਿੱਛੋਂ ਧੱਕਾ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈਇਹ ਬੱਚੇ ਗਲੀ ਗਲੀ ਕੁਝ ਵੇਚਦੇ ਫਿਰਦੇ ਹਨਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਲੈਂਦੀ ਹੈਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਟਾਕੀਆਂ ਹੀ ਹਰੀਆਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਕੌਣ ਕਹੇਗਾ ਕਿ ਉੱਥੇ ਭਰਪੂਰ ਫ਼ਸਲਾਂ ਲਹਿਲਹਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨਸਧਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਹ ਮੰਦੀ ਹਾਲਤ ਸਾਡੇ ਨਾਕਸ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਤਾਂ ਹੈ

*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(2527)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.)

About the Author

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੋਮਲ

ਕਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਸੋਮਲ

Phone: (91 - 88476 - 47101)
Email: (kssomal@gmail.com)