RipudamanSDr7ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਾਰਟ ਨੂੰ ਤੰਦੁਰੁਸਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ...
(29 ਸਤੰਬਰ 2020)

ਵਰਲਡ ਹਾਰਟ ਡੇ

ਅਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਾਰਡੀਓਵਸਕੁਲਰ ਬੀਮਾਰੀਆਂ (ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ, ਸਟਰੋਕ ਆਦਿ) ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 2 ਕਰੋੜ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਡਰਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ, ਇਹ ਇੱਕ ਸੱਚ ਹੈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਿਣਤੀ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ 25-30 ਸਾਲ ਦੀ ਜਵਾਨ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲੋਕ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ ਹੀ ਵਰਲਡ ਹਾਰਟ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਹਰ ਸਾਲ 29 ਸਿਤੰਬਰ ਨੂੰ ‘ਵਰਲਡ ਹਾਰਟ ਡੇ’ ਯਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਹਿਰਦਾ ਦਿਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਨਿਆ ਭਰ ਦੇ 100 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ ਇਸ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਟ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਲਈ ਪਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਕੈਂਪੇਨ ਆਦਿ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ (ਸਦਭਾਵਨਾ ਮੈਡੀਕਲ ਤੇ ਹਾਰਟ ਇੰਸਟੀਚਿਓਟ ਪਟਿਆਲਾ) ਇਹ ਦਿਨ 2008 ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਮਨਾਉਂਦੇ ਆ ਰਹੇ ਹਾਂ।

ਹਾਰਟ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਤਰਨਾਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਾਰ ਤਾਂ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਦੁਨਿਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਤਮਾਮ ਖੋਜਾਂ ਦੱਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਾਇਬਿਟੀਜ, ਹਾਰਟ ਅਤੇ ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੇਸ਼ਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਤਕ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ ਤਦ ਤਕ ਆਪਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਾਰਟ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਿਲ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਿਉਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ?

ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਵਾਲਾ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਮੌਜੂਦ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਤੋਂ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਤਮਾਮ ਅਧਿਅਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਜੇਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦਾ ਕੋਈ ਰੋਗ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਰਡਿਐਕ ਅਰੈੱਸਟ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਇਲਾਵਾ ਤਮਾਮ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੋ ਲੋਕ ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਰਮਣ ਨੂੰ ਝੱਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ,ਯਾਨੀ ਹਾਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਰਹੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਠੀਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵੀ ਹਾਰਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਰਟ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਅੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਬੇਧਿਆਨੀ ਨਾਲ ਹੀ ਮਰੀਜ਼ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਉਹ ਕੋਮਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਾਰਟ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਾਰਟ ਵਿੱਚ ਬਲਾਕੇਜ ਦੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਆਏ ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ।

ਦੁਨਿਆਭਰ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਮਾਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸਥਾਪਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਧਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਆਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਧਮਨੀਆਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਲਾਕ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਬਲਾਕੇਜ ਬਹੁਤ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਇਸਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਸਿਰਫ ਵਧੇਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸ਼ਾਲੀਮਾਰ ਬਾਗ ਸਥਿਤ ਫੋਰਟਿਸ ਹਾਸਪਿਟਲ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਇੱਕ ਮਾਮਲਾ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 31 ਸਾਲ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਰਟਰੀਜ਼ 100% ਬਲਾਕ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸਨ। ਉਸ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਠੀਕ ਸਮੇਂ ’ਤੇ ਇਲਾਜ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਗਈ ਪਰ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰਟ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਤਤਕਾਲ ਇਲਾਜ ਮਿਲ ਜਾਵੇ, ਅਜਿਹਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਾਰਟ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਾਰਟ ਨੂੰ ਤੰਦੁਰੁਸਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ

ਸਿਗਰਟ ਪੀਂਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਛੱਡ ਦਿਓ। ਧੂੰਆਂ ਤੁਹਾਡੇ ਫੇਫੜੇ, ਦਿਲ, ਸਾਹ ਨਲੀ, ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਤੇਲ, ਘੀ, ਬਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਘੱਟ ਕਰੋ ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੋਲੇਸਟਰਾਲ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਲੇਸਟਰਾਲ ਨਾਲ ਧਮਨੀਆਂ ਬਲਾਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

ਆਪਣਾ ਭਾਰ ਕੰਟਰੋਲ ਵਿੱਚ ਰੱਖੋ। ਜੇਕਰ ਮੋਟੇ ਹੋ ਤਾਂ ਭਾਰ ਘਟਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਓ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਟਾਪੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਕੋਰੋਨਾ ਅਤੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਬਹੁਤ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 30 ਮਿੰਟ ਐਕਸਰਸਾਈਜ਼ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰੋ ਤਾਂਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਸਟੈਮਿਨਾ ਅੱਛਾ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਬਲਡ ਸਰਕੂਲੇਸ਼ਨ ਠੀਕ ਰਹੇ।

ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਹਰੀ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਰੰਗੀਨ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਫਲ, ਦਾਲ, ਅਨਾਜ, ਨਟਸ, ਬੀਜ, ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਬਣੇ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ, ਆਂਡੇ, ਮੱਛੀ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਵਧਾ ਦਿਓ ਅਤੇ ਜੰਕ ਫੂਡਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਸੈਸਡ ਫੂਡਸ ਦਾ ਸੇਵਨ ਘੱਟ ਕਰ ਦਿਓ।

ਹਰ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਹਲਕੀ ਗੁਨਗੁਨੀ ਧੁੱਪੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ 15 ਮਿੰਟ ਜ਼ਰੂਰ ਬੈਠੋ ਤਾਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਮਿਲ ਸਕੇ। ਵਿਟਾਮਿਨ ਡੀ ਦੀ ਕਮੀ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਸੰਕਰਮਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਵਰਲਡ ਹਾਰਟ ਡੇ ਦਾ ਅਸਲ ਮਕਸਦ ਤਦੋਂ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਮਾਜ ਸਧਾਰਣ ਜਿਹੀ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝ ਕੇ ਆਪਣੇ ’ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰੇ ਤੇ ਚੰਗੀ ਸਿਹਤ ਮਾਣੇ। ਕੋਵਿਡ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵਿਖਾਈ ਦੇਣ ’ਤੇ ਤੁਰਤ ਆਪਣੇ ਲਾਕਟਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਵੋ ਅਤੇ ਨਾ ਛੁਪਾਓ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਵੀ ਪਹਿਲੋ ਤੋਂ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਧੀਨ ਹੋ। ਸਾਡੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਇਹੋ ਰਹੇਗੀ ਕਿ ਬੀਮਾਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਤਰੰਤ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤੇ ਜੀਵਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।

ਵਰਲਡ ਹਾਰਟ ਡੇ ਦਾ ਸਲੋਗਨ ਵੀ ਯਾਦ ਰੱਖੀਏ ਕਿ ਜੇ ਸਾਡਾ ਆਪਣਾ ਦਿਲ ਧੜਕਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਹੋਰਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਵੀ ਧੜਕੇਗਾ।

*****

ਸਦਭਾਵਨਾ ਮੈਡੀਕਲ ਤੇ ਹਾਰਟ ਇੰਸਟੀਚਿਓਟ ਪਟਿਆਲਾ 147001 ਮੋ: 98152 - 00134

**

(ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।)

(2355)

(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.gmail.com)

About the Author

ਡਾ. ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ

ਡਾ. ਰਿਪੁਦਮਨ ਸਿੰਘ

Patiala, Punjab, India.
Phone: (91 - 98152 - 00134)
Email: (ripu134@gmail.com)

More articles from this author