“ਇਹ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਨਾ-ਬਰਾਬਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ...”
(26 ਮਾਰਚ 2023)
ਇਸ ਸਮੇਂ ਪਾਠਕ: 623.

ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਸਾਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚੋਂ ਦੀ ਗੁਜ਼ਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵਿਕਸਤ ਦੇਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਸਦੀ ਮਾਰ ਹੇਠ ਹਨ। ਕਨੇਡਾ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਅੰਦਰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਪਿਛਲੇ ਸਾਰੇ ਰੀਕਾਰਡ ਤੋੜ ਰਹੀ ਹੈ। ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੀ ਮਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਮਿਆਨਾ ਤਬਕੇ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਉੱਪਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਮਾਏਦਾਰ, ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਜਮਾਤ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੀ ਮਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਉਭੱਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪੂੰਜੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਜਮਾਤ ਪਹਿਲਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਮਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਮੱਲ੍ਹਮ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਇਜਾਰੇਦਾਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਲਈ ਸਾਜ਼ਗਾਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਕਰੋੜਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ ਤੇ ਭੁੱਖਮਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਪੈ ਗਏ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕੋਈ 7.5 ਕਰੋੜ ਲੋਕ ਕਰੋਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰੀਬੀ ਰੇਖਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਧੱਕੇ ਗਏ। ਕਰੋਨਾ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਅੰਦਰ ਦਿਵਾਲੀਆਪਣ, ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰੀ, ਭੁੱਖਮਰੀ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਅਸੁਰਖਿਆ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਯੂਨੀਸਫ ਦੇ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਕੋਈ 1.6 ਅਰਬ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲਾਂ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਏ। ਦਜੇ ਪਾਸੇ ਇਸ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ 10 ਇਜਾਰੇਦਾਰ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ 44% ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਜਾਰੇਦਾਰਾਂ ਦੀ ਦੌਲਤ ਵਿੱਚ 34% ਦੇ ਕਰੀਬ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਭਲ ਨਹੀਂ ਪਾ ਰਹੇ।

ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ 45% ਪੂੰਜੀ ਉੱਪਰ 1.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 55 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਬਾਦੀ 1.3 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸੰਪਤੀ ਉੱਪਰ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਕਦੇ ਵੀ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਮੁਨਾਫਾ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇ। ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਮੁਲਕ ਆਰਥਿਕ ਸੰਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਭਰਨ ਲਈ ਯੁੱਧ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤਕ ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਯੁੱਧ ਹੋਏ ਹਨ, ਪੂੰਜੀ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੰਡੀਆਂ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਿੰਨੇ ਵੀ ਫਿਰਕੂ, ਨਸਲੀ, ਖੇਤਰਵਾਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜਾਂ ਜਾਤਪਾਤ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਫਸਾਦ, ਦੰਗੇ ਹੋਏ ਹਨ ਸਭ ਵਿੱਚ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੀ ਜਾਨੀ ਤੇ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਉਦਾਹਰਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਸਾਦਾਂ ਅਤੇ ਜੰਗਾਂ ਪਿੱਛੇ ਹੱਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਦੇ 10 ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਲੋਕਾਂ ’ਤੇ 5 ਫ਼ੀਸਦ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਪੂਰੀ ਪੂੰਜੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਰਬਪਤੀ ਗੌਤਮ ਅਡਾਨੀ ਦੀ 2017 ਤੋਂ 2021 ਤਕ ਮਿਲੇ ਗੈਰ-ਵਾਜਬ ਲਾਭ ਉੱਪਰ ਟੈਕਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ 1.79 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ 50 ਲੱਖ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਪਰਾਈਮਰੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿੱਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਰਬਪਤੀਆਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕਮਾਈ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਮੁਸ਼ਤ 2 ਫੀਸਦ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਗਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਕੁਪੋਸ਼ਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕੁਪੋਸ਼ਨ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ 40, 423 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਆਰਥਿਕ ਨਾ-ਬਰਾਬਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜਾਤਪਾਤ, ਧਰਮਾਂ, ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਭੇਦ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਅੰਦਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਦਾ ਹਰ ਵਰਗ ਪਛੜ ਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਡਾਂਵਾਂਡੋਲ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਬਰਾਮਦ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਆਮਦ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।

ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਲਈ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਵ ਵਪਾਰ ਸੰਸਥਾ, ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾਕੋਸ਼ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਉੱਪਰ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਕਿਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਨਾਂ ਮਾਤਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ, ਕੰਮ ਘੰਟੇ ਵਧਾਉਣਾ, ਉਜਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਸਬਸਿਡੀਆਂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀਆਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਅੰਦਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਟੌਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ।

ਫਰਾਂਸ ਅੰਦਰ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਮਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਲਕ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ, ਹੜਤਾਲ ਕਾਰਨ ਰੇਲ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਜਲੀ ਸਪਲਾਈ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਮੁਤਬਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ, ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ 64 ਤੋਂ ਵਧਾਕੇ 67 ਹੋਵੇਗੀ, ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਲੈਣ ਲਈ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 43 ਸਾਲ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਅੰਦਰ ਇਹੋ ਕੁਝ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਾਮਦ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਰਥਕਤਾ ਢਾਂਵਾਂਡੋਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਪਰੈਲ-ਦਸੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦਰਾਮਦ ਸਰੋਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 11.9 ਫੀਸਦ (ਸਾਲ-ਦਰ-ਸਾਲ) ਦੇ ਵਾਧੇ ਨਾਲ 75.87 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਬਰਾਮਦ 35.58 ਫੀਸਦ ਘਟ ਕੇ 11.03 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਘਾਟਾ ਵਧ ਗਿਆ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨੌਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ $64.84 ਬਿਲੀਅਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸਦਾ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਆਦਿ ਉੱਪਰ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2021 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਗਭਗ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਆਬਾਦੀ ਪੇਂਡੂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵੀ ਕੁੱਲ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ਼ 33 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ 27 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਾਕਟਰ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਸਿਹਤ ਅੰਕੜੇ 2020-21 ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਪੇਂਡੂ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰਾਂ (ਪੀਐੱਚਸੀ) ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ 7 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਸਿਹਤ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੀ 57 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਮੌਜੂਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਲੋੜ ਦੇ ਉਲਟ 83.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਸਰਜਨਾਂ, 74.2 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ, 79.1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ 81.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬਾਲ ਰੋਗ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਕੁਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸੀਐੱਚਸੀ ਵਿੱਚ ਲੋੜ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 79.5 ਫੀਸਦ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਸਿੱਧੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਸੀਐੱਚਸੀ ਲਈ 10 ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਵਲ ਦੋ ਹੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।

ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਰਬ ਪਤੀਆਂ ਉੱਪਰ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਮੁਆਫ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲੀਆਂ ਤੁੱਛ ਸਹੂਲਤਾਂ ਖੋਹੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸਿਹਤ ਸਹੂਲਤਾਂ, ਸਮਾਜਕ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਉਜਰਤਾਂ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਘਟਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ।

ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਸ੍ਰੀ ਅਟੱਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਬੀ ਜੇ ਪੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2004 ਤੋਂ ਮਿਲਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਨਵੀਂ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਲਾਗੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਕਰਮਚਾਰੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ਸ਼ੀਲ ਹਨ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕੁਝ ਰਾਜ ਪੁਰਾਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨੀਤੀ ਅਯੋਗ ਸਮੇਤ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਇਸ ਕਾਰਵਾਈ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਰਥਕਤਾ ਉੱਪਰ ਬੇਲੋੜਾ ਬੋਝ ਦਸ ਰਹੇ ਹਨ।

ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾਈ ਭੱਤੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨ ਸਕੀਮ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਬਾਰੇ ਸਾਵਧਾਨ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਵਿੱਤੀ ਹਾਲਤ ਉੱਤੇ ਭੈੜਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ।

ਆਰਥਿਕ ਮੰਦੀ ਦੀ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਜਿੱਥੇ ਸਨਅਤੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਅਤੇ ਛਾਂਟੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਨਾ-ਮਾਤਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅੰਦਰ ਵੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਿੱਛੇ ਜਿਹੇ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਨੇ ਆਪਣੇ 5% ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਕੰਪਨੀ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਿਊਟਰ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਮੰਦੀ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕ ਮਾਰੂ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਪੱਖੀ ਨੀਤੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਕੇਵਲ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਅਰਥਾਤ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੀ ਇਜਾਰੇਦਾਰੀ ਨੂੰ ਖਾਤਮ ਕਰਨ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਭਵ ਹੈ।
*****

ਨੋਟ: ਹਰ ਲੇਖਕ ‘ਸਰੋਕਾਰ’ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ਦੀ ਕਾਪੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਸੰਭਾਲਕੇ ਰੱਖੇ।
(3873)
(ਸਰੋਕਾਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਲਈ: sarokar2015@gmail.com)